Właścicielka działki zwróciła się do organu nadzoru budowlanego o nakazanie usunięcia odcinka rury kanalizacyjnej usytuowanego na jej nieruchomości, a stanowiącego włączenie instalacji kanalizacyjnej z sąsiednich budynków mieszkalnych.

Organ nadzoru budowlanego stwierdził, że roboty budowlane polegające na włączeniu instalacji kanalizacyjnej z budynków inwestorów do sieci wykonane zostały bez wymaganego zezwolenia. Jednak odmówił nakazania rozbiórki odcinka instancji, argumentując, że roboty budowlane zostały wykonane zgodnie z warunkami technicznymi, a inwestorzy posiadają umowy z zarządcą sieci kanalizacyjnej na odbiór ścieków. Po zaskarżeniu decyzji do WSA sąd również odmówił nakazania rozbiórki spornego odcinka instalacji.

Wnioskodawczyni w skardze do NSA zarzuciła naruszenie art. 51 ust. 7 Prawa budowlanego oraz art. 64 ust. 3 Konstytucji RP w tym znaczeniu, że WSA zaakceptował działanie organu nadzoru budowlanego, który w prowadzonym postępowaniu naprawczym bezzasadnie odstąpił od zobowiązania inwestorów, aby wykazali, że posiadali prawo do nieruchomości, na której wykonali samowolnie roboty budowlane polegające na rozbudowie sieci kanalizacyjnej.

NSA zgodził się ze stroną skarżącą, że WSA niezasadnie stwierdził legalność kontrolowanej decyzji, w sytuacji gdy organy nadzoru budowlanego rozstrzygając sprawę nie zbadały, czy inwestorzy realizując bez pozwolenia na budowę instalację kanalizacyjną dysponowali wymaganym tytułem prawnym do nieruchomości. W sprawie było to zagadnienie podstawowe, podnoszone przez skarżącą, która inicjując postępowanie zarzuciła, że przedmiotowe roboty budowlane wykonane zostały częściowo na gruncie stanowiącym jej własność. Tymczasem zarówno organy obu instancji, jak też Sąd Wojewódzki mylnie przyjęły, że stwierdzenie zgodności przedmiotowej instalacji z przepisami techniczno-budowlanymi wyczerpało cel postępowania naprawczego, a badanie ewentualnego naruszenia prawa własności nieruchomości skarżących wskutek wykonanych samowolnie robót budowlanych wykraczało poza granice sprawy administracyjnej.

Zdaniem NSA niedopuszczalna jest taka interpretacja art. 51 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.), według której roboty budowlane wykonane bez wymaganego pozwolenia na budowę mogą być uznane za zgodne z prawem w sytuacji gdy inwestor nie wykazał prawa do dysponowania oznaczoną nieruchomością na cele budowlane.

Wyrok NSA z 26 marca 2013 r., sygn. akt II OSK 2183/11, prawomocny