Podstawową przyczyną takiego stanu był m.in. brak odpowiednich analiz ryzyka pod kątem lokalizacji muzeów, czy złożoności ich projektów architektonicznych.
NIK skontrolowała pięć muzeów prowadzonych lub współprowadzonych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W latach 2007-2015 (I półrocze) na ich budowę ze środków publicznych wydano ok. 403 mln zł. NIK zauważa, że budowa nowych muzeów nie była jednak w pełni efektywna i skuteczna.
Spośród pięciu kontrolowanych inwestycji do 2015 r. jedynie Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie zostało udostępnione zwiedzającym, choć i w tym przypadku stało się to z czteroletnim opóźnieniem. Terminy oddania do użytku pozostałych obiektów muzealnych były także zmieniane w stosunku do pierwotnych założeń. Opóźnienia powodują m.in. wzrost kosztów wynajmowania siedzib tymczasowych.
NIK wskazuje, że nie udało się zapobiec także wzrostowi planowanych kosztów samej budowy muzeów. Podstawową przyczyną wzrostu kosztów budowy kontrolowanych muzeów i opóźnień w realizacji tych inwestycji, jest nieprzeprowadzanie, przed rozpoczęciem budowy muzeów, odpowiednich analiz ryzyka dotyczących m.in. wyboru ich lokalizacji, projektów architektonicznych pod kątem ich złożoności, czy powierzchni planowanych obiektów. To czynniki wpływające na koszty inwestycji oraz późniejsze utrzymanie wybudowanych siedzib muzeów.
We wnioskach pokontrolnych NIK stwierdził, że niezbędne jest rozważenie dokonania, przed rozpoczęciem finansowania inwestycji, analizy w zakresie potencjalnych ryzyk związanych z wyborem konkretnych lokalizacji pod budowę oraz projektów architektonicznych, a także uwzględniających możliwości finansowania inwestycji, a także zwiększenie nadzoru nad budową siedzib poprzez m.in. częstsze inspekcje i kontrole.
Źródło: NIK, stan z dnia 25 sierpnia 2016 r.
