Konsekwencje przelania kwoty z faktury VAT na niewłaściwy rachunek bankowy

Podatnik, który na wystawionej fakturze wskazał nieprawidłowy numer rachunek bankowy (np. rachunek walutowy zamiast złotówkowego), powinien, co do zasady, wystawić fakturę korygującą tę pomyłkę - tłumaczy Tomasz Krywan, ekspertKopasu Księgowo-Kadrowego

Pytanie pochodzi z Kompasu Księgowo-Kadrowego

 

Jakie są konsekwencje prawne przelania kwoty z faktury VAT na rachunek bankowy inny, niż na niej widniejący, który figurował na wcześniejszej fakturze?

 

 

Odpowiedź

Odpowiedź na pytanie zależy od tego, kto jest posiadaczem rachunku, na który została przelana kwota wynagrodzenia. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.

 

Uzasadnienie

Odpowiedź pragnę rozpocząć od wyjaśnienia, że faktury VAT nie kreują, co do zasady, rzeczywistości, lecz ją opisują. W konsekwencji zakładam, że rachunek bankowy wskazany na fakturze VAT jest rachunkiem, który strony transakcji uzgodniły jako rachunek, na który przelane zostanie umówione wynagrodzenie (sytuacja taka ma miejsce również, jeżeli strony ustaliły, że rachunek, na który przelane zostanie umówione wynagrodzenie, wskazany zostanie na wystawionej fakturze).

 

Możliwe są w takim przypadku dwa scenariusze związane z przelaniem kwoty na niewłaściwy rachunek bankowy. Pierwszy znajduje zastosowanie, jeżeli posiadaczem tego niewłaściwego rachunku jest wierzyciel. W przypadku takim przelanie kwoty na niewłaściwy rachunek skutkuje wygaśnięciem zobowiązania nabywcy i nie rodzi żadnych szczególnych skutków prawnych.

 

Drugi scenariusz znajduje zastosowanie, jeżeli posiadaczem niewłaściwego rachunku jest inny podmiot niż wierzyciel. W takim przypadku dokonanie przelewu nie spowodowało wygaśnięcia zobowiązania nabywcy (jest on nadal zobowiązany do dokonania zapłaty sprzedawcy). Jednocześnie podmiot będący posiadaczem niewłaściwego rachunku jest w takim przypadku obowiązany do zwrotu pomyłkowo otrzymanej kwoty, gdyż został bezpodstawnie wzbogacony (zob. art. 405 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 459 z późn. zm.).

 

Jeżeli z okoliczności sprawy wynika, iż dłużnik miał obowiązek dokonać zapłaty na określony rachunek bankowy, dokonując zapłaty na inny rachunek bankowy, postąpił on nieprawidłowo. Jeżeli jednak ten niewłaściwy rachunek bankowy był rachunkiem bankowym wierzyciela, nie widzę podstaw do domagania się od dłużnika zapłaty na właściwy rachunek (nawet bowiem dokonanie zapłaty na niewłaściwy rachunek bankowy wierzyciela spowodowało wygaśnięcie zobowiązania). Wierzyciel może w takiej sytuacji co najwyżej domagać się od dłużnika odszkodowania za szkodę wynikłą z zapłaty na niewłaściwy rachunek bankowy (jeżeli szkoda taka powstała).

 

Teoretycznie - obowiązek wystawienia faktury korygującej istnieje w przypadku stwierdzenia pomyłki w każdej jej pozycji (zob. art. 106j ust. 1 pkt 5 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług. W konsekwencji podatnik, który na wystawionej fakturze wskazał nieprawidłowy numer rachunek bankowy (np. rachunek walutowy zamiast złotówkowego), powinien, co do zasady, wystawić fakturę korygującą tę pomyłkę. Zaniechanie tego (i, przykładowo, ustne ustalenie przez strony, że zapłata zostanie dokonana na inny rachunek bankowy niż wskazany w treści faktury) nie wywoła jednak żadnych negatywnych konsekwencji dla żadnej ze stron.