Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego wydał decyzję o rozbiórce nieużytkowanego budynku mieszkalnego. Termin rozbiórki upłynął a zachodzi prawdopodobieństwo, że strona, na którą nałożony był nakaz rozbiórki, zmarła. Strona postępowania nie odbiera pism, brak jest także kontaktu ze strony pełnomocnika (adwokata) ustanowionego przez stronę, jak również nie ma kontaktu z inną rodzina strony.
Jakie działania powinien podjąć PINB?

W sytuacji, gdy organ administracji publicznej (tu: PINB) powziął wątpliwości co do okoliczności zgonu strony zobowiązanej na mocy ostatecznej decyzji administracyjnej do rozbiórki obiektu budowlanego, winien w pierwszej kolejności zwrócić się do urzędu stanu cywilnego, w obrębie właściwości którego zamieszkuje (lub zamieszkiwała) strona z wnioskiem o udostępnienie informacji co do tej osoby, w szczególności pozyskania informacji o okoliczności ewentualnego zgonu. W przypadku pozyskania informacji, że strona żyje, należy podjąć działania celem ustalenia jej adresu, co oznacza, że należy wystąpić do Wydziału Udostępniania Informacji Departamentu Spraw Obywatelskich MSWiA (dawniej: Centralne Biuro Adresowe).

 Jeżeli jednak okaże się, że strona zmarła koniecznym będzie ustalenie kręgu jej spadkobierców. Zwraca się uwagę, że w sytuacji śmierci zobowiązanego na jego spadkobierców przejdą z chwilą jego śmierci - zgodnie z unormowaniem art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c. - prawa i obowiązki majątkowe zmarłego. Z kolei art. 924 k.c. stanowi, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Sądowe stwierdzenie nabycia spadku nie ma charakteru konstytutywnego. Poświadcza jedynie, że osoba wskazana w postanowieniu spadek nabyła. Nie istnieje żaden przymus uzyskania przez spadkobiercę takiego postanowienia a konieczność legitymowania się nim występuje jedynie w niektórych typach postępowania głównie przed organami administracji publicznej, ale tego typu postępowaniem nie są objęte nakazy, o których mowa w art. 66 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) - dalej pr. bud. (zob.: wyrok WSA w Krakowie z dnia 25 września 2009 r., II SA/Kr 707/09). Nadto jak wskazał WSA w Warszawie w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 r. wydanym w sprawie IV SA 3592/03 bezspornym jest, iż nałożony decyzją nakaz rozbiórki jest obowiązkiem o charakterze nieosobistym, bowiem wynika on z faktu władztwa nad określoną rzeczą, które to władztwo w wyniku nabycia spadku przechodzi na spadkobierców. Na nich też przechodzi obowiązek wykonania decyzji (zob.: wyrok NSA z 21 marca 2001 r., IV SA 232/99). W cytowanym wyroku sąd stwierdził, że w przypadku analogicznym jak w omawianym pytaniu, nie ma podstaw do przyjęcia bezprzedmiotowości postępowania uzasadniającej zastosowanie art. 162 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) - dalej k.p.a.
Należy jednak zwrócić uwagę, że w judykaturze można spotkać stanowisko przeciwne do wyżej przedstawionego.
Odnosząc się natomiast do osoby pełnomocnika należy zauważyć, że z chwilą śmierci mocodawcy pełnomocnictwo wygasa, stąd jeżeli strona zmarła adwokat, o którym wspomina autor pytania przestał być pełnomocnikiem, niemniej jednak organ może skontaktować się z nim celem ustalenia kręgu ewentualnych spadkobierców (o ile adwokat będzie dysponował taką wiedzą).

Anna Kawecka