Zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2021 r. poz. 1098 ze zm.), dalej jako: u.o.p.,  usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego na wniosek:

  1. posiadacza nieruchomości – za zgodą właściciela tej nieruchomości;
  2. właściciela urządzeń, o których mowa w art. 49 par. 1  kodeksu cywilnego – jeżeli drzewo lub krzew zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń.

Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a w przypadku gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków – wojewódzki konserwator zabytków.

PROCEDURA: Wyłączenie obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów z nieruchomości >

Czy żywopłot to krzew

Art. 5 pkt 26b u.o.p., definiuje pojęcie krzewu. Jest to wieloletnia roślina rozgałęziająca się na wiele równorzędnych zdrewniałych pędów, nietworzących pnia ani korony, niebędących pnączem. Bez wątpienia najczęstszym wyborem przy projektowaniu naturalnego ogrodzenia naszych nieruchomości jakim jest żywopłot, są właśnie krzewy takie jak ligustr, bukszpan wiecznie zielony, ostrokrzew, cis czy żywotnik zachodni.

Czytaj więcej: Usuwanie drzew i krzewów- wyjątki od obowiązku uzyskania zezwolenia >

W orzecznictwie przyjmuje się, że „treść art. 83f ust. 1 pkt 1 u.o.p. wymaga, aby zweryfikować czy krzewy rosną w skupisku oraz jaką mają powierzchnię, uwzględniając ustawową definicję krzewu wynikającą z art. 5 pkt 26b u.o.p., zgodnie z którą nie ma znaczenia gatunek konkretnej rośliny, ale sposób jej ukształtowania (brak pnia i korony) oraz określony w art. 85 ust. 4 u.o.p. sposób liczenia powierzchni krzewów jako powierzchni ich rzutu poziomego.

Szczegółowość ustaleń faktycznych we wskazanym zakresie jest w tym przypadku bardzo ważna ze względu aktualny stan prawny, stwarzający poprzez brak precyzji rozwiązań, pole do nadużyć, na co zwrócono już uwagę w doktrynie. Dołożenie należytej staranności na etapie ustalania stanu faktycznego może ograniczyć w sposób znaczący możliwość występowania wątpliwości związanych z interpretacją przepisów. Natomiast z punktu widzenia hipotezy art. 83f ust. 1 pkt 2 u.o.p. ważne jest odpowiednie zakwalifikowanie konkretnych krzewów, charakterystyka roślinności pokrywającej nieruchomość oraz jej rodzaj 9 (wyrok WSA w Gdańsku z 9 lutego 2022 r, sygn. akt II SA/Gd/577/21)

Czytaj też: Wycinka drzew i krzewów na własnej posesji - poradnik dla mieszkańca >

Tym samym co do zasady żywopłot możemy uznać za krzew, o którym mowa ww. przepisie, pod warunkiem posiadania charakterystycznego sposobu ukształtowania. 

Założenie, że żywopłot będzie krzewem nie oznacza automatycznie, iż na jego usunięcie (przycięcie, bądź usunięcie pozostałości korzeni w związku z utratą żywotności), wymagana jest zgoda wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, czy wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Formalności przy wycince

Ustawa o ochronie przyrody wyłącza w wielu wypadkach konieczność dokonywania zgłoszenia wycinki drzew, a także krzewów. W tym przypadku art. 83f u.o.p. zawiera katalog wyłączeń stosowania art. 83 u.o.p. Wspomnianego przepisu nie stosujemy zatem m.in. do:

  • krzewu albo krzewów rosnących w skupisku, o powierzchni do 25 mkw.;
  • krzewów na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin, z wyłączeniem krzewów w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni;
  • drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

 

Jeżeli więc powierzchnia przeznaczonego do usunięcia żywopłotu nie przekracza 25 mkw., to na jego wycinkę nie potrzebujemy dokonywać żadnych formalności. Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku usunięcia drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 83f ust. 4 u.o.p. obowiązek zgłoszenia wycinki drzewa lub krzewu, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej obejmuje jedynie zamiar usunięcia drzewa i to jedynie gdy obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 5 cm przekracza:

  1. 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
  2. 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
  3. 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

W tej kwestii wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 12 stycznia 2021 r. (sygn. akt II SA/Kr 952/20), wskazał, iż „liberalizacja związana z wprowadzeniem do u.o.p. art. 83f ust. 1 pkt 3a, odnosi się do braku zastosowania w opisanych w tym przepisie okolicznościach konieczności uzyskania przez uprawniony podmiot zezwolenia na usunięcie drzewa z terenu nieruchomości. Regulacja ta nie odnosi się zatem w ogóle do usunięcia drzew czy krzewów wbrew woli właściciela lub bez jego wiedzy (nawet, jeżeli dotyczy to tylko jednego ze współwłaścicieli)”.

Komu i jakie grożą kary

Za zniszczenie drzewa lub krzewu grożą kary. Nakłada się je na posiadacza nieruchomości, albo właściciela urządzeń, o których mowa w art. 49 par. 1 Kodeksu cywilnego, albo na inny podmiot, jeżeli działał bez zgody posiadacza nieruchomości (art. 88 ust. 2 u.o.p.). Ustawodawca określił jednak przypadki, w których kara wymierzana nie będzie nakładana. Chodzi o drzewa i krzewy rosnące w skupisku, o powierzchni do 25 mkw. 

Trzeba jednak pamięta, że zarówno powierzchnia skupiska, w którym rosną krzewy, jak i ich rodzaj oraz pełnione na nieruchomości funkcje, a także stan zagospodarowania roślinnością całej nieruchomości, na której rosną, mogą rzutować na konieczność uzyskania zezwolenia na usunięcie krzewów lub ich części, którego brak skutkować będzie wymierzeniem kary na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 1-3 u.o.p. (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dn. 9 lutego 2022 r., sygn. akt II SA/Gd 577/21).

Omawiane wyłączenia nie zwalniają z obowiązku przestrzegania innych przepisów związanych np. z ochroną ptaków w okresie lęgowym. W każdym przypadku trzeba więc upewnić się, czy w obrębie przeznaczonego do usunięcia żywopłotu nie ma gniazd z pisklętami. Zwyczajowo okres lęgowy ptaków wypada między 1 marca, a 15 października, lecz w przypadku gatunków chronionych ochrona będzie obowiązywała cały rok.

Autorka: Joanna Maj, radca prawny w Urzędzie Miasta w Sosnowcu

 

Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz

Krzysztof Gruszecki

Sprawdź  

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.