Stowarzyszenie autorów ZAIKS domagało się od spółki Monolith zobowiązania do udzielenia informacji o ilości wykorzystanych i sprzedanych egzemplarzy utworów oraz ich cenie, w latach 2005-2007.
Organizacja powołała się na art. 105 ust. 2 Prawo autorskie (ten przepis nie obowiązuje, ale został powtórzony w ustawie z 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi).
Czytaj: Dr Sarbiński: Prawo autorskie umiarkowanie nadąża za przemianami w świecie>>
ZAIKS żądał informacji dotyczących eksploatacji muzyki i choreografii oraz słownych utworów w ramach utworu audiowizualnego ( filmu), a wobec tego stowarzyszenie potrzebowało informacji o nośniku. Spółka w 3/4 wykorzystywała filmy amerykańskie; zlecała firmie zewnętrznej wytworzenie kopii i sprzedawała je.
Zagranicznym autorom nic się nie należy
Spółka odmówiła podania informacji, gdyż jej zdaniem według art. 70 ustawy Prawo autorskie tantiemy są należne tylko twórcom polskim, a nie zagranicznym. W związku z tym skoro ZAIKS dochodzi należności dla twórców zagranicznych, to nie można dochodzić roszczenia informacyjnego, które by w rezultacie doprowadziło do dochodzenia roszczenia o zapłatę wynagrodzenia.
Przepis prawa autorskiego stanowi: Współtwórcy utworu audiowizualnego oraz artyści wykonawcy są uprawnieni do:
- wynagrodzenia proporcjonalnego do wpływów z tytułu wyświetlania utworu audiowizualnego w kinach;
- stosownego wynagrodzenia z tytułu najmu egzemplarzy utworów audiowizualnych i ich publicznego odtwarzania;
- stosownego wynagrodzenia z tytułu nadawania utworu w telewizji lub poprzez inne środki publicznego udostępniania utworów;
- stosownego wynagrodzenia z tytułu reprodukowania utworu audiowizualnego na egzemplarzu przeznaczonym do własnego użytku osobistego.
Korzystający z utworu audiowizualnego wypłaca wynagrodzenie, za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.
Sądy obu instancji uznały roszczenie za zasadne.
Skarga kasacyjna pozwanej
Od wyroku sądu apelacyjnego z 3 stycznia 2018 r. odwołała się spółka pozwana. Jej zdaniem roszczenie tantiemowe to prawo autora, nie stowarzyszenia. Ponadto - działa tu zasada asymilacji według art. 5 Konwencji Berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych z dnia 9 września 1886 r.,. Według niej autorzy należący do jednego z krajów związkowych, którzy wydają po raz pierwszy utwory swoje w innym kraju związkowym, korzystają w tym kraju z tych samych praw, co autorzy krajowi. - Tam, gdzie nie musimy, to nie płacimy - wyjaśniał adwokat Robert Małecki.
W odpowiedzi pełnomocnik ZAIKS-u stwierdził: Roszczenie informacyjne ma charakter kontrolny. Służy celom ewidencyjnym, co nie zawsze musi prowadzić do roszczenia o zapłatę - powiedział radca prawny Michał Błerzyński. - Zagranicznych twórców nie można traktować gorzej niż polskich - dodał.
Powód powołał się na uchwałę z 17 września 2009 r., według której żądanie organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi udzielenia informacji niezbędnych do określenia wysokości dochodzonych przez nią opłat, podlega rozpoznaniu w postępowaniu procesowym
SN: roszczenie pomocnicze
Sąd Najwyższy w wyroku z 11 marca br. oddalił skargę pozwanej spółki jako niezasadną. - Trzeba wziąć pod uwagę charakter roszczenia informacyjnego, który pozwala organizacji zarządzającej prawami autorskimi na ustalenie prawa do tantiem - powiedział sędzia Krzysztof Strzelczyk.
W orzecznictwie przyjęło się, że w razie uchylenia się przez zobowiązanego od wykonania nałożonego na niego obowiązku powstaje roszczenie, które może być dochodzone na drodze sądowej.
Obok ustalenia wynagrodzenia, roszczenie informacyjne służy ustaleniu wysokości opłat dochodzonych przez organizacje zbiorowego zarządzania. Zasadniczym uprawnieniem przysługującym wyłącznie organizacji zbiorowego zarządzania jest uzyskanie od producentów i importerów urządzeń reprograficznych świadczenia w postaci opłaty. - Prawo do informacji o ilości sprzedanych egzemplarzy utworów jest uzasadnione i nie ma podstaw do twierdzenia, że prawo do wynagrodzenia nie należy się twórcom zagranicznym muzyki do filmu i choreografom - podkreślił sędzia Strzelczyk.
Sygnatura akt I CSK 573/18, wyrok Izby Cywilnej SN z 11 marca 2020 r.
