Pilotażowa instalacja, wykorzystująca ciepło z wód kopalnianych do ogrzewania budynku, powstała w Bytomiu. Jej stworzenie było efektem międzynarodowego projektu „Czysta Energia – drugie życie kopalni: Zrównoważone wykorzystanie zatopionych wyrobisk po eksploatacji węgla kamiennego jako źródła energii cieplnej”. Koordynatorem przedsięwzięcia był Główny Instytut Górnictwa (GIG) w Katowicach.

Podsumowano efekty trzyletniego projektu. Pilotaż w Polsce został zrealizowany przez firmę Armada Development, która na terenie byłej kopalni Szombierki w Bytomiu stworzyła m.in. pole golfowe i osiedle mieszkaniowe.

"W ramach projektu wykonaliśmy instalację odzysku ciepła z wody kopalnianej do ogrzewania budynku naszej siedziby. Jest to instalacja demonstracyjna, która pokazuje schemat działania takiego systemu. Woda pochodzi z odwadniania starych chodników kopalnianych, które należy odwadniać, aby nie zalewać istniejących wyrobisk" - wyjaśniła Anna Hyria z firmy Armada.

Celem przedsięwzięcia było wykorzystanie energii pochodzącej z wód kopalnianych jako źródła ciepła. Opracowane zostały narzędzia umożliwiające wykorzystanie w tym celu zatopionych wyrobisk górniczych, powstały też instalacje poprawiające efektywność wykorzystania wód kopalnianych. Ponadto naukowcy analizowali procesy hydrauliczne zachodzące w kopalniach pod kątem energetycznego zagospodarowania wód.

Projekt realizowany był przez międzynarodowy zespół naukowców oraz praktyków z różnych dziedzin w ramach Funduszu Badawczego Węgla i Stali (RFCS). Oprócz koordynującego badania Głównego Instytutu Górnictwa i firmy Armada, w konsorcjum uczestniczyły uczelnie i firma z Hiszpanii (Universidad De Oviedo i spółka Hulleras del Norte - HUNOSA) i Wielkiej Brytanii (University of Glasgow oraz Alkane Energy UK limited).

"Udział partnerów przemysłowych w projekcie jest potwierdzeniem, że realizowane prace odnoszą się do rzeczywistych problemów i odpowiadają na realne potrzeby przemysłu górniczego w kraju, jak i w Europie" – ocenił kierownik projektu dr Grzegorz Gzyl z Głównego Instytutu Górnictwa.

Efekty badań mogą zostać wykorzystane przez przemysł wydobywczy oraz inwestorów na terenach pogórniczych. Naukowcy przekonują, że wdrożenie takich rozwiązań może przyczynić się do poprawy efektywności wykorzystania wód kopalnianych i obniżenia ryzyka środowiskowego.

Ze śląskich kopalń - zarówno czynnych, jak i zamkniętych - każdego dnia wypompowywanych jest kilkaset tysięcy metrów sześciennych wód dołowych o temperaturze przekraczającej 13 stopni Celsjusza. Są to tzw. niskotemperaturowe zasoby energii geotermalnej, które można wykorzystać do ogrzewania, np. jako źródła dla pomp ciepła. Korzystanie w tym celu z wód kopalnianych byłoby znacznie tańsze niż wiercenie nowych otworów.

Dotychczasowe badania GIG pozwoliły m.in. określić potencjał energii cieplnej w wypompowanych wodach kopalnianych, zarówno czynnych jak i zlikwidowanych zakładów górniczych. Przedmiotem analiz są też m.in. systemy odwodnieniowe kopalń czy przekierowywanie wód między kopalniami w związku z likwidacją części z nich, a ponadto zmiana ilości pompowanych wód w związku ze zmianami w strukturze wyrobisk - wszystko to może wpływać na temperaturę podziemnych wód, a tym samym na wielkość zawartych w nich zasobów energii cieplnej.

Uczestnicząca w projekcie badawczym firma Armada Development to spółka celowa powołana do realizacji potężnego projektu inwestycyjnego w Bytomiu, na terenie po byłej kopalni Szombierki. Jej celem jest obsługa procesu inwestycyjnego obejmującego obszar ponad 80 ha, a docelowo nawet 250 hektarów. Powstało tam pole golfowe i osiedle domów "Srebrne stawy". (PAP)