Pytanie
Czy zapłata wekslem części ceny nieruchomości przekłada się na powstanie obowiązku podatkowego w myśl art. 19a ust. 8 (art. 19 ust. 11 u.p.t.u.) i na możliwość odliczenia VAT z wystawionej faktury zaliczkowej?
W przedwstępnej umowie sprzedaży nieruchomości postanowiono, że część należności zostanie zapłacona przez wręczenie przez spółkę weksla wystawionego przez prezesa zarządu spółki. Wręczenie weksla miało miejsce w czerwcu 2012 r., ale z terminem płatności ustalonym na 30 czerwca 2013 r. Spółka będąca nabywcą jedynie poręczała weksel. Zgodnie z umową czynność tę potraktowano jako zapłatę pieniężną, a sprzedający wyraził zgodę na tę formę płatności części ceny. Sprzedający wystawił fakturę zaliczkową. Przy czym weksle nie zostały wykupione przez dłużnika wekslowego, między stronami transakcji istnieje spór cywilnoprawny, a nieruchomości nie wydano.
Czy zapłata w tej formie generuje powstanie obowiązku podatkowego?
Inaczej mielibyśmy do czynienia z pustą fakturą i niezasadnym odliczeniem VAT przez nabywcę. Wg jednego ze stanowisk, sprzedawca nie otrzymuje zapłaty, a tylko znajdzie się w posiadaniu weksla, stanowiącego bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty określonej sumy pieniężnej w przyszłości. Będzie on mógł domagać się otrzymania zapłaty po upływie terminu określonego w wekslu. W tym ujęciu weksel jako dokument ucieleśniający zobowiązanie abstrakcyjne nie pełni roli pieniądza, zaś faktu jego otrzymania nie można utożsamiać z otrzymaniem całości lub części należności. Otrzymaniem należności będzie zaś jakakolwiek czynność polegająca na skutecznym spieniężeniu otrzymanego weksla (wykupienie weksla, sprzedaż). Wręczenie weksla nie prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania. Z drugiej strony – weksel oprócz funkcji zabezpieczającej wykonanie zobowiązania może mieć funkcję płatniczą. Przepis art. 19a ust. 8 (wcześniej – art. 19 ust. 11 u.p.t.u.) nie wiąże "otrzymania części należności" z zapłatą w formie stricte pieniężnej (por. aspekty kompensaty, aportu, wymiany barterowej)
