Właściciel posiada działkę budowlaną. Z trzech jej boków część będzie wywłaszczona pod gminną drogę publiczną na podstawie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Wzdłuż części czwartego boku do działki właściciela przylega działka której właścicielem jest ta sama gmina.
Czy w takiej sytuacji właściciel może domagać się od gminy przekazania odpowiedniej ilości metrów kwadratowych działki gminnej stanowiącej równowartość odszkodowania?
Jeżeli właściciel chciałby otrzymać więcej powierzchni niż jest wywłaszczana, może nabyć tą część za dopłatą?
Na podstawy ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych właściciel może żądać od gminy jedynie odszkodowania.
Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) - dalej u.r.i.d.p. nie przewiduje zamiast wypłaty odszkodowania innej formy zadośćuczynienia za przejęcie prawa własności nieruchomości pod realizację inwestycji drogowej. Zgodnie z art. 12 ust. 4a, 4b oraz 5 u.r.i.d.p. organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydaje jednocześnie decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.) - dalej u.r.i.d.p.
Tu należy zauważyć, iż zgodnie z art. 13 ust. 3 u.r.i.d.p. w przypadku, gdy nieruchomość lub jej część stała się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w art. 12 ust. 4 u.r.i.d.p., jeżeli przejęta jest część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, właściwy zarządca drogi jest obowiązany do nabycia, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego tej części nieruchomości.
Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 sierpnia 2008 r., I SA/Wa 477/08, LEX nr 563050 "żądanie nabycia części nieruchomości, w warunkach określonych w art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.) nie jest elementem administracyjnego postępowania wywłaszczeniowego i nie podlega załatwieniu w drodze decyzji administracyjnej. Roszczenie o wykup całej nieruchomości w trybie tego przepisu ma bowiem charakter cywilnoprawny, dlatego też może być dochodzone tylko i wyłącznie w postępowaniu cywilnym przed sądem powszechnym."
Magdalena Niewińska-Struszyńska