Uzyskanie pozwolenia na budowę umożliwia realizację inwestycji w sposób zgodny z prawem. Jednak decyzja ostateczna może zostać wzruszona w trybach nadzwyczajnych, m.in. w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności pozwolenia na budowę.
Wszczęcie postępowania nieważnościowego
Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Przepisy nie przewidują konieczności wydania postanowienia o wszczęciu postępowania jednak aby skutecznie zainicjować postępowanie konieczne jest posiadanie statusu strony. Jeżeli organ mający prowadzić postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności pozwolenia na budowę uzna, że wnioskodawca nie posiada statusu strony postępowania to wyda postanowienie odmawiające wszczęcia postępowania.
Dopiero decyzja ostateczna wstrzymuje inwestycję
Samo wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności pozwolenia na budowę nie wpływa na możliwość realizacji inwestycji. Dopiero decyzja stwierdzająca nieważność i to dopiero gdy stanie się ostateczna jest równoznaczna z wstrzymaniem robót budowlanych. W takiej sytuacji rozpoczęcie albo wznowienie budowy może nastąpić po wydaniu nowej decyzji o pozwoleniu na budowę. Co ważne, decyzję o pozwoleniu na budowę wydaje się również w przypadku zakończenia robót budowlanych.
W kodeksie postępowania administracyjnego znalazł się jednak przepis przyznający organowi administracji publicznej, właściwemu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, kompetencje do wstrzymania z urzędu lub na żądanie strony wykonania decyzji, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta jedną z wad uzasadniających stwierdzenie nieważności. W praktyce oznacza to, że jeśli organ uzna, że zgromadzony dotychczas materiał dowodowy wydaje się wskazywać, że dojdzie do wyeliminowania pozwolenia na budowę z obrotu prawnego to jeszcze przed wydaniem decyzji kończącej postępowanie nieważnościowe może wstrzymać wykonanie pozwolenia na budowę.
Tylko pięć lat na stwierdzenia nieważności pozwolenia na budowę
Nowelizacją z 13 lutego 2020 r. wprowadziła do prawa budowlanego art. 37b. Przewiduje on termin, w przypadku upływu którego nie będzie możliwe stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę, tj. jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 5 lat.
Od początku problematyczne było czy zasada wprowadzona tym przepisem odnosi się do wszystkich pozwoleń na budowę czy tylko do tych, które zostały wydane po wejściu w życie tej regulacji. W dniu 12 stycznia 2022 r. zapadł wyrok (VII SA/Wa 2074/21) w sprawie tzw. „zamku w Stobnicy”.
WSA orzekł, że w ocenie Sądu art. 37b Prawa budowlanego ma niewątpliwie zastosowanie do decyzji budowlanych wydanych po 19 września 2020 r. Ma jednak również zastosowanie do decyzji tego rodzaju wydanych przed wejściem w życie ustawy zmieniającej i to zarówno wówczas, gdy względem nich nie toczy się jeszcze nadzwyczajne postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nieważności, jak również gdy postępowanie takie zostało już przed 19 września 2020 r. wszczęte.
Autorka: dr Martyna Sługocka, ekspertka Legal Alert, senior associate w GWW.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.