Z gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej przyznawane są dofinansowania osobom fizycznym do realizacji zadań związanych z ochroną środowiska.
Czy po likwidacji tych funduszy będzie możliwe realizowanie tych zadań z budżetu gminy i w jakiej formie?

Po planowanej likwidacji funduszy ochrony środowiska dofinansowanie osób fizycznych realizujących zadania związane z ochroną środowiska będzie pochodziło wprost z budżetu gminy.
Najprawdopodobniej dofinansowanie będzie odbywało się w dotychczasowej formie. Dotacji na realizację zadań będzie udzielał także marszałek województwa (jak na początku lat 90., gdy fundusz był przy wojewodach). Jest jednak wielkie prawdopodobieństwo, że pieniądze z opłat, które obecnie zasilają fundusze zostaną przeznaczone na inne cele. Likwidacji funduszy sprzeciwiają się zgodnie zarówno samorządowcy, jak i konwent marszałków województw.
Projekt ustawy zmieniającej ustawę z dnia 21 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) zakłada, że z dniem 1 stycznia 2010 r. powiatowe oraz gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej ulegną likwidacji, a ich środkami będą dysponować odpowiednio starostowie i wójtowie (burmistrzowie lub prezydenci miast).
Według projektowanych przepisów, dotychczasowe tytuły przychodów gminnych i powiatowych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej z tytułu opłat i kar - w dotychczasowych proporcjach - będą stanowiły dochody budżetów odpowiednio gmin i powiatów.
Ministerstwo Finansów wyraziło następujące stanowisko: Likwidacja gminnych, powiatowych i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oznacza rezygnację z ich wyodrębnienia finansowego i organizacyjnego. Pozostają natomiast zadania ekologiczne, które będą finansowane wprost z budżetów jednostek samorządu terytorialnego dzięki wpływom z opłat i kar dotychczas zasilających wymienione fundusze, a w konsekwencji proponowanych zmian włączone do dochodów budżetowych. Zgodnie z założeniami projektu nowej ustawy o finansach publicznych takie rozwiązanie ma pozwolić na lepsze wykorzystanie zasobów zarówno budżetowych, jak i pozabudżetowych w finansowaniu ochrony środowiska.
Likwidacja Funduszy może jednak - w praktyce - spowodować znaczne zmniejszenie środków na ochronę środowiska i utrudni dostęp do nich małym miastom i gminom. Samorządy wojewódzkie nie będą mogły udzielać pożyczek długoletnich, a na dotacje będą mogli liczyć tylko niektórzy wnioskodawcy z projektami o znaczeniu "strategicznym" dla rozwoju województwa. Ponadto istnieje realne zagrożenie, że środki dzisiejszego WFOŚiGW, PFOŚiGW, GFOŚiGW zawarte docelowo w subwencji dla samorządów w wielu przypadkach zostaną przeznaczone na cele niezwiązane z ochroną środowiska.

Alicja Brzezińska