Pytanie
PINB od kilku lat prowadzi postępowanie administracyjne w sprawie złego stanu technicznego budynku gospodarczego. Obiekt przylega bezpośrednio do gminnej drogi, dlatego zagraża bezpieczeństwu mienia i ludzi. W toku postępowania ustalono, iż właścicielem nieruchomości, na której znajduje się budynek, jest spółdzielnia kółek rolniczych. Problem w tym, że spółdzielnia postawiona została w stan upadłości i nie można dotrzeć do osób, które znajdują się we władzach spółdzielni. PINB wszczął postępowanie egzekucyjne (wydano decyzję w sprawie nakazując wykonanie robót), jednak od kilku lat otrzymuje informację z urzędu skarbowego, iż egzekucja jest nieskuteczna, bowiem podmiot nie posiada środków finansowych ani majątku.
Jak powinien postąpić organ nadzoru budowlanego?
Czy istnieje możliwość ustanowienia kuratora nieruchomości?
W jakim trybie się to odbywa, kto może być kuratorem i czy sąd pobiera jakieś opłaty związane z wnioskiem?
Odpowiedź
odpowiedzi udzielono: 8 lutego 2012 r.
W odniesieniu do ustanawiania kuratora w postępowaniu administracyjnym kwestia ta zasadniczo unormowana jest w art. 34 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) - dalej k.p.a. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że spornym w doktrynie jest czy można ustanowić kuratora w trybie art. 34 k.p.a. w stosunku do osób prawnych. Przyjmując jednak twierdzenia doktryny opowiadające się za możliwością ustanowienia kuratora dla osoby prawnej, wskazuje się, że organ administracji publicznej jest obowiązany wystąpić do sądu z wnioskiem o ustanowienie przedstawiciela dla osoby prawnej niezdolnej do czynności prawnych. Za niezdolną do czynności prawnych należy uznać także osobę prawną, która nie może prowadzić swoich spraw z braku powołanych do tego organów (art. 42 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c.). Dla takiej osoby prawnej ustanawia kuratora sąd opiekuńczy, w którego okręgu osoba ta ma lub miała ostatnią siedzibę (art. 603 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) - dalej k.p.c.). Wyznaczony przez sąd kurator powinien postarać się niezwłocznie o powołanie organów osoby prawnej, a w razie potrzeby o jej likwidację (art. 42 § 2 k.c.).
W rozpatrywanym przypadku postępowanie toczy się już w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) - dalej u.p.e.a., a zobowiązany – spółdzielnia kółek rolniczych – jest w upadłości, stąd najprawdopodobniej winien być ustanowiony likwidator, który powinien podejmować decyzje w imieniu spółdzielni w upadłości. Przy założeniu więc, że likwidator jest ustanowiony i istnieje osoba decyzyjna, stąd wątpliwym jest możliwość ustanowienia kuratora.
Niemniej przy założeniu, iż – jak wskazuje PINB – brak jest jakichkolwiek osób zarządzających spółdzielnią w upadłości, zastosowanie może znaleźć art. 110c § 6 u.p.e.a., który upoważnia organ egzekucyjny do występowania do właściwego sądu o ustanowienie kuratora do zastępowania osoby nieobecnej. Ustanowiony na tej podstawie kurator posiada uprawnienia do zastępowania osoby nieobecnej w postępowaniu egzekucyjnym, zatem jest upoważniony nie tylko do odbioru korespondencji kierowanej do zobowiązanego, ale także może podejmować czynności w toku tego postępowania w imieniu i na rzecz zobowiązanego Istnieje jednak ryzyko, czy sąd ustanowi kuratora w odniesieniu do przypadku, gdy spółdzielnia miałaby ustanowionego likwidatora. Niemniej jednak organ (PINB) powinien podjąć próbę ustanowienia kuratora we wskazany powyżej sposób poprzez złożenie wniosku o ustanowienie kuratora do właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości sądu powszechnego.
Nadto należy zauważyć, że skoro egzekucja prowadzona jest w postępowaniu egzekucyjnym w stosunku do nieruchomości, niejasne jest twierdzenie organu egzekucyjnego, że spółdzielnia nie posiada żadnego majątku.
Anna Kawecka