Pytanie
W związku z postępowaniem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy gmina wystąpiła do sądu cywilnego o przeprowadzenie postępowania spadkowego po zmarłym, ujawnionym jako właściciel nieruchomości sąsiedniej i będącym stroną w postępowaniu.
Sąd postanowieniem końcowym m.in. kosztami ustanowienia kuratora spadku obciążył gminę.
Czy gmina ma prawo żądać zwrotu kosztów od wnioskodawcy w związku z obowiązkiem ustalenia prawidłowego katalogu stron, czy jest to koszt gminy?
Odpowiedź
odpowiedzi udzielono: 20 stycznia 2012 r.
Zgodnie z przepisem art. 61 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) - dalej k.p.a. organ administracji publicznej ma obowiązek zawiadomić o wszczęciu postępowania wszystkie osoby będące stronami w sprawie. Koszty postępowania sądowego w sprawie stwierdzenia nabycia spadku po zmarłym właścicielu nieruchomości sąsiedniej spoczywają na organie (gminie), jako że wypełniał on swój ustawowy obowiązek wynikający z powołanego przepisu.
Uzasadnienie
Zgodnie z przepisem art. 262 § 1 k.p.a. stronę obciążają te koszty postępowania, które wynikły z winy strony, zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie.
"Wyliczenie to ma charakter zamknięty, co oznacza że stronę obciążają wyłącznie koszty wskazane w tym przepisie. Inne koszty postępowania niewymienione w tym przepisie obciążają organ administracyjny. Wyjątki od tej zasady mogą przewidywać tylko przepisy szczególne." - M. Jaśkowska, A. Wróbel; Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz; LEX 2009.
W myśl przepisu art. 61 § 4 k.p.a. o wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie.
"Organ administracji publicznej jest zobowiązany zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie będącej przedmiotem postępowania wszczynanego z urzędu lub na żądanie jednej ze stron o wszczęciu postępowania (art. 61 § 4). Organ administracji powinien zatem ustalić z urzędu, które osoby będą stronami w postępowaniu administracyjnym wszczynanym z urzędu lub na żądanie jednej ze stron, kierując się w tym względzie przepisem art. 28 i przepisami szczególnymi, a następnie powiadomić te strony o wszczęciu tego postępowania." – M. Jaśkowska, A. Wróbel; Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz; LEX 2009.
"W tych sytuacjach, gdy w przepisie prawa materialnego stanowiącym podstawę [wszczęcia postępowania] nie ma żadnych wskazań co do tego, kto może brać w nim udział, to rolą organu będzie ustalenie zgodnie z [...] obiektywną koncepcją strony, kto nią będzie w konkretnej sprawie." – K. Gruszeczki; CASUS 2009, nr 2, poz. 6.
Magdalena Niewińska-Struszyńska