Lekarze rezydenci, by zostać specjalistami, muszą po kilku latach nauki zdać Państwowy Egzamin Specjalizacyjny (PES), złożony z części testowej oraz ustnej. Mogą do niego podejść w dwóch sesjach: jesiennej i wiosennej. Egzamin testowy polega na rozwiązaniu 120 pytań zawierających pięć wariantów odpowiedzi, z których tylko jeden jest prawidłowy. Aby go zaliczyć, trzeba uzyskać co najmniej 60 proc. punktów. Potem trzeba przystąpić do egzaminu ustnego przed zespołem wyznaczonym przez dyrektora Centrum Egzaminów Medycznych, zwykle w innej placówce niż lekarz odbył specjalizację.

Wniosek o odbywanie szkolenia specjalizacyjnego - wzór dokumentu >>>

Młodzi lekarze od lat walczyli o jego likwidację. Teraz wspiera ich Naczelna Izba Lekarska. Zmiana może się udać, bo wśród siedmiu propozycji Pakietu dla Młodych Ministerstwa Zdrowia jest likwidacja ustnej części PES. Dzięki temu młodzi specjaliści szybciej zaczną leczyć pacjentów. Tyle, że NIL domaga się też standaryzacji pytań. I to zdaniem młodych lekarzy jest najważniejsze. Wojciech Andrusiewicz, rzecznik MZ, potwierdza, że analizowane są zgłaszane przez różne środowiska lekarskie propozycje zmian przepisów ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, w tym zmiany organizacji i trybu przeprowadzania PES. Zaznacza jednak, że stanowiska prezentowane w tych samych sprawach przez różnych przedstawicieli środowiska lekarskiego bywają często rozbieżne, a decyzję odnośnie ewentualnych zmian podejmie ostatecznie minister zdrowia po szerokiej dyskusji.

Czytaj również: Termin egzaminu dla rezydentów bez zmian, bo część lekarzy uciekłaby na zwolnienia >>

 

Mniej egzaminów, więcej rąk do pracy

Łukasz Jankowski, nowy prezes Naczelnej Izby Lekarskiej, zwrócił się do ministra zdrowia o wprowadzenie zmian legislacyjnych zwalniających z egzaminu ustnego lekarzy, którzy uzyskali z części pisemnej ocenę bardzo dobrą lub dobrą. - W przypadku lekarzy, którzy po szkoleniu specjalizacyjnym, trwającym kilka lat, zdali egzamin pisemny z oceną co najmniej dobrą – nie ma potrzeby ponownej weryfikacji ich wiedzy i predyspozycji poprzez część ustną - tłumaczy Łukasz Jankowski. - Rezygnacja z części ustnej egzaminu pozwoli tym lekarzom szybciej rozpocząć pracę z uprawnieniami specjalistów, co w obliczu problemów kadrowych w systemie ochrony zdrowia nie jest bez znaczenia. W tym kontekście podkreślić należy również fakt, że czas, w którym lekarze skupiają się na przygotowaniach do drugiej części PES, mogliby przeznaczyć dla pacjentów - dodaje.

Propozycję NIL chwali Porozumienie Chirurgów. - Porozumienie Chirurgów Skalpel popiera propozycje NIL w sprawie PES - mówi Renata Florek-Szymańska, przewodnicząca PCh. - Uważamy, że regulacje prawne przedstawione przez prezesa NIL Łukasza Jankowskiego są adekwatne do obecnej sytuacji w ochronie zdrowia i w pełni uzasadnione. Jest dla nas oczywiste, że wobec obecnych braków kadrowych obowiązkiem ministra zdrowia jest podjęcie w tej sprawie wszelkich stosownych i niezbędnych działań, które pozwolą zachować ciągłość pokoleniową lekarzy pracujących w ochronie zdrowia, zwłaszcza biorąc pod uwagę obecny kryzys pokoleniowy, jaki obserwujemy w chirurgii. Średni wiek chirurga to 59 lat i nie ma wielu chętnych wśród młodych lekarzy, którzy chcieliby się podjąć tej specjalizacji - dodaje.

 

 

Lekarze rezydenci, aby zdać PES, biorą nawet dwa miesiące wolnego. W tym czasie wyłączają się z życia zawodowego, ale też rodzinnego i społecznego, bo cały czas poświęcają nauce. - Jak uczyłem się do egzaminu, to żyłem na kredyt i potem musiałem spłacać swoją kartę kredytową, poświęciłem na naukę 1000 godzin - opowiada Damian Patecki, anestezjolog, członek prezydium NIL.  - Po zdaniu pisemnego, trzeba się przygotować do ustnego. Oba egzaminy są ważne, ale my chcemy wyjść naprzeciw brakom kadrowym, ale bez uszczerbku na jakości. Dlatego z ustnego chcemy zwolnić tych, którzy dobrze zdali pisemny - dodaje Patecki.

Pomysł ze zniesieniem ustnego egzaminu dla najlepszych popiera prof. Jarosław Fedorowski, prezesowi Polskiej Federacji Szpitali. NIL domaga się jeszcze standaryzacji pytań.

Egzamin o właściwej skali trudności

Łukasz Jankowski chciałby też standaryzacji pytań testowych. Obecnie są bowiem łatwiejsze i trudniejsze egzaminy. Co prawda z danych Centrum Egzaminów Medycznych wynika, że średnia zdawalność PES w latach 2009-2018 wynosiła 95 proc., a  większości specjalizacji przekracza 90 proc. Jednak w balneologii, chirurgii stomatologicznej, chorobach zakaźnych, epidemiologii, medycynie pracy, medycynie ratunkowej i toksykologii klinicznej wynosi między 85 a 89 proc. Ostatnio też młodzi lekarze wskazują, że trudniej zdać egzamin z ortopedii. W 2018 roku zdało go tylko 87 proc. przystępujących. W latach 2020-2021 były placówki, w których nie zdała go połowa przystępujących, np. w warszawskim Szpitalu Praskim, Dolnośląskim Centrum Rehabilitacji czy Mazowieckim Centrum Rehabilitacji "Stocker". 

 

 

Tymczasem, jak tłumaczy Damian Patecki, chodzi o to, aby egzamin pisemny zawierał odpowiednią liczbę pytań ogólnych i szczegółowych. - Udzielnie odpowiedzi na pytania ogólne dają gwarancję, że kandydat ma odpowiednią wiedzę. Pytania szczegółowe pozwalają zróżnicować ocenę przygotowania rezydenta, czy nauczył się na piątkę, czy na trójkę. Standaryzacja pozwala więc stwierdzić, że pytania egzaminacyjne zostały dobrze przygotowane - tłumaczy Patecki.

Taka koncepcja podoba się prof. Jarosławowi Fedorowskiemu, prezesowi Polskiej Federacji Szpitali. - Wszystkie pytania powinny być jawne, powinna być ich duża pula, przygotowana według jednego schematu. Egzamin powinien być też przeprowadzony na komputerze, trzeba skończyć z papierem. Podobne mechanizmy funkcjonują w USA - kwituje. 

Dziś ciągle nie ma bazy pytań. Na razie CEM publikuje tylko te sprzed pięciu lat. Nad bazą pytań pracuje Ministerstwo Zdrowia. Zapowiada, że będzie gotowa w 2023 roku

Zgodnie z nowelizacją ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z 16 lipca 2020 r. pytania na PES wraz z odpowiedziami mają być publikowane na stronie Centrum Egzaminów Medycznych (CEM) po siedmiu dniach od egzaminu. Niestety wciąż nie są, i mają być dopiero w 2023 roku. 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.