Psycholog jako zawód zaufania publicznego został prawnie uregulowany w ustawie z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów.
- Jednakże ustawa ta nie funkcjonuje w praktyce ze względu na liczne wady prawne i legislacyjne. Jest niezgodna z prawem europejskim - zauważa Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które odpowiada za projekt ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologa.
MRPiPS zdecydowało, że nie będzie poprawiać obowiązującej ustawy, ale przedstawi nowy projekt. Prace nad nim toczą się niemal od roku. We wtorek został przyjęty przez rząd.
Czytaj także na Prawo.pl: Psychoterapia w prawnym chaosie - leczyć może każdy
Regionalna Lista Psychologów
Projekt ustawy zakłada, że psycholog (pozostanie zawodem zaufania publicznego) uzyskuje prawo wykonywania zawodu z dniem wpisu na Regionalną Listę Psychologów, zwaną „Listą”. Listę prowadzi regionalna rada psychologów, zwana „regionalną radą”.
Na listę trafi osoba, która
- ukończyła w Rzeczypospolitej Polskiej: a) studia pierwszego stopnia na kierunku psychologia i studia drugiego stopnia na kierunku psychologia oraz uzyskała tytuł zawodowy magistra albo b) jednolite studia magisterskie na kierunku psychologia oraz uzyskała tytuł zawodowy magistra lub
- posiada dyplom wydany w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, uznany za równoważny z dyplomem uzyskiwanym w Rzeczypospolitej Polskiej, potwierdzającym tytuł zawodowy psychologa, lub
- posiada kwalifikacje do wykonywania zawodu psychologa nabyte w państwie członkowskim Unii Europejskiej, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 334);
- korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych;
- nie była prawomocnie skazana na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego;
- posiada znajomość języka polskiego w stopniu wystarczającym do wykonywania zawodu psychologa.
Po uzyskaniu wpisu na Listę, psycholog współpracuje z opiekunem w sprawach dotyczących rozwoju zawodowego. Okres opieki trwa 12 miesięcy i kończy się wydaniem przez opiekuna pisemnej opinii na temat rozwoju zawodowego i kontynuacji wykonywania zawodu przez psychologa.
Sprawdź w LEX: Czy istnieje możliwość powrotu do zawodu psychologa, pomimo kilkuletniej przerwy w jego wykonywaniu? >
Świadczenie psychologiczne - zamknięty katalog
Wykonywanie zawodu psychologa polega na udzielaniu świadczeń psychologicznych. W projekcie określony został zamknięty katalog usług psychologicznych oraz są zdefiniowane ich poszczególne rodzaje. - Za wykonywanie zawodu psychologa uważa się także prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie psychologii oraz działalności dydaktycznej w zakresie psychologii - dodano.
Sprawdź w LEX: Czy psycholog kliniczny posiada kwalifikacje do objęcia stanowiska psychologa w szkole ponadpodstawowej? >
Samorząd psychologów - obligatoryjność
Psychologowie są zorganizowani na zasadach samorządu zawodowego, który jest niezależny w wykonywaniu swoich zadań i podlega tylko przepisom ustaw. - Alternatywną opcją, która była rozpatrywana, było powierzenie funkcji samorządu zawodowego jednej z organizacji psychologów. Byłoby to jednak zaprzeczeniem zasady samorządności, której wyrazem jest powoływanie samorządu zawodowego, decydującego o sprawach danej grupy zawodowej niezależne od nadrzędnej władzy - zaznacza MRPiPS.
- Z uwagi na obligatoryjną przynależność do samorządu dla osób chcących wykonywać dany zawód, żadna z organizacji psychologów nie powinna być uprzywilejowana w procesie powoływania organów samorządu zawodowego. Rozwiązanie takie wykluczałoby bowiem pozostałą część środowiska zawodowego w wyznaczaniu form i standardów pracy psychologów i dlatego zostało odrzucone.
Przynależność do samorządu jest obowiązkowa - czytamy w projekcie.
Zaznaczono w nim, że samorząd jest dwustopniowy. - Jednostkami organizacyjnymi samorządu jest Krajowa Izba oraz regionalne izby psychologów. Liczba i obszar działania poszczególnych regionalnych izb jest ustalana przez Krajowy Zjazd z tym zastrzeżeniem, że nie może być mniejsza niż cztery. Obszar Regionalnych Izb musi uwzględniać podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej na województwa. Siedzibą Krajowej Izby jest Warszawa - podkreślono w projekcie.
Do zadań samorządu należy w szczególności:
- sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu psychologa,
- ustanawianie zasad etyki zawodowej dotyczących wykonywania zawodu psychologa oraz dbanie o ich przestrzeganie,
- prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej psychologów,
- reprezentowanie psychologów i ochrona ich interesów zawodowych,
- doskonalenie zawodowe psychologów,
- współdziałanie z organami administracji publicznej oraz organizacjami w kraju i za granicą w sprawach dotyczących wykonywania zawodu psychologa, a także
- opiniowanie aktów prawnych dotyczących zawodu psychologa.
Samorząd reprezentuje osoby wykonujące zawód zaufania publicznego oraz sprawuje pieczę nad wykonywaniem tego zawodu. Samorząd ponadto dokonuje czynności związanych z dopuszczeniem do wykonywania zawodu oraz ustala zasady etyki zawodowej, w celu zapewnienia standardów należytego wykonywania zawodu. Dysponuje również karami dyscyplinarnymi, między innymi odnoszącymi się wprost do prawa wykonywania zawodu (zawieszenie prawa wykonywania zawodu, pozbawienie prawa wykonywania zawodu).
Czytaj też w LEX: Samorząd zawodowy psychologów w Polsce - uregulowania prawne i perspektywy >
Psychologowie - odpowiedzialność dyscyplinarna
Ponadto w projekcie określone zostały przesłanki odpowiedzialności dyscyplinarnej, co umożliwi zgłaszanie nieprawidłowości lub wnoszenie skarg do podmiotu ustawowo uprawnionego do prowadzenia postępowań dyscyplinarnych wobec psychologów.
Odpowiedzialność dyscyplinarna psychologów nie wyłącza odpowiedzialności przewidzianej w odrębnych przepisach.
Karami dyscyplinarnymi są:
- upomnienie,
- nagana,
- kara pieniężna w wysokości nie wyższej niż 100% przeciętnego wynagrodzenia,
- zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od 3 miesięcy do 3 lat oraz
- skreślenie z Listy skutkujące pozbawieniem prawa do wykonywania zawodu psychologa.
Obok tych kar można orzec dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas od roku do 5 lat.
Przewidziana została szczegółowa procedura postępowania dyscyplinarnego.
W projekcie ustawy wprowadzono nadzór nad działalnością samorządu pełniony przez ministra właściwego do spraw pracy.
Sprawdź w LEX: Czy psycholog szkolny powołując się na tajemnicę zawodową może odmówić rodzicowi informacji na temat jego rozmów z dzieckiem? >
Odpowiedzialność karna psychologa
W projekcie przewidziana jest odpowiedzialność karna za:
- 1) posługiwanie się tytułem zawodowym psychologa przez osobę nieposiadającą prawa wykonywania zawodu psychologa;
- 2) udzielanie świadczeń psychologicznych przez osobę nieposiadającą prawa wykonywania zawodu psychologa;
- 3) dopuszczenie do udzielania świadczeń psychologicznych osoby, która nie posiada prawa wykonywania zawodu psychologa.
Cena promocyjna: 169 zł
|Cena regularna: 169 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 118.29 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
