Jest szansa na ustawę o testach genetycznych - resort wznawia prace

O konieczności ustawowego uregulowania zasad wykonywania badań genetycznych mówi się od dawna, od lat toczą się również prace legislacyjne, które do tej pory nie zakończyły się jednak publikacją projektu. Jest szansa, że w końcu się to zmieni. Ministerstwo Zdrowia przekazuje bowiem, że prace zostały wznowione, choć jest jeszcze za wcześnie, by mówić o konkretnych propozycjach.

O tym, że brak ustawy, która regulowałaby kompleksowo zasady wykonywania badań genetycznych jest zagrożeniem dla pacjentów, alarmowała w ostatnim czasie chociażby Najwyższa Izba Kontroli w raporcie "Przestrzeganie praw pacjenta w systemie ochrony zdrowia”. NIK podkreślała konieczność pilnego wprowadzenia regulacji, które chroniłyby prawa pacjenta, określając zasady wykonywania badań genetycznych, poradnictwa genetycznego, ochrony danych genetycznych oraz bankowania i wykorzystania materiału genetycznego. 

Czytaj również: W Polsce badania genetyczne poza kontrolą, konieczne regulacje prawne

Projekt, który przepadł 

Na problem zwrócił ostatnio uwagę w interpelacji skierowanej do Ministerstwa Zdrowia poseł Janusz Cieszyński (PiS). Przypomniał, że w ostatnim czasie wiceminister zdrowia Urszula Demkow publicznie wyraziła niepokój związany z brakiem jakichkolwiek regulacji prawnych chroniących genom człowieka w Polsce. Jak przytoczył, zgodnie ze słowami wiceminister, genom człowieka stanowi „najbardziej osobisty podpis" każdego z nas, a próbki ludzkiego DNA wyjeżdżają do innych krajów, w tym do Chin, gdzie mogą zostać wykorzystane do celów niezgodnych z interesem obywateli RP, a nawet do produkcji broni biologicznej.

- Niepokojący jest fakt, że obecnie w Polsce brakuje przepisów prawnych regulujących zasady i standardy prowadzenia badań genetycznych. Nie istnieje system nadzoru nad jakością badań genetycznych prowadzonych w laboratoriach. Brakuje mechanizmów kontroli nad tym, co dzieje się z materiałem genetycznym przekazywanym za granicę oraz nie funkcjonuje system ochrony danych genetycznych jako szczególnie wrażliwych informacji o obywatelach - zaznacza w interpelacji.

Dlatego poseł Cieszyński skierował do resortu zdrowia pytania dotyczące konkretnych działań w tym zakresie oraz tego, na jak zaawansowanym etapie się znajdują. W odpowiedzi wiceminister zdrowia Jerzy Szafranowicz podkreślił, że prace nad projektem uregulowań prawnych rangi ustawowej dotyczących ochrony danych genomowych prowadzone są od kilku lat. Jeszcze w czasie kadencji poprzedniego rządu, w maju 2023 r. minister zdrowia skierował wniosek do Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu o wprowadzenie do wykazu prac legislacyjnych i programowych projektu przedmiotowej regulacji jako projektu ustawy o testach genetycznych wykonywanych u człowieka. W lipcu został on jednak pisemnie poinformowany, że zespół nie wyraził zgody na wpisanie założeń projektu ustawy o testach genetycznych wykonywanych u człowieka do wykazu. Tym samym prace nad projektem nie były już kontynuowane. 

Jest szansa na regulację 

Wiceminister Szafranowicz zaznaczył jednak, że obecnie prace nad projektem ustawy o testach genetycznych zostały wznowione i są kontynuowane przy wsparciu zespołu eksperckiego lekarzy genetyków, diagnostów laboratoryjnych oraz prawników. - Mając na uwadze, że prace w tym zakresie trwają, udzielenie szczegółowych odpowiedzi na temat zakresu przedmiotowego i podmiotowego projektowanej ustawy jest na obecnym prac przedwczesne - zaznaczył w odpowiedzi. Na razie nie wiadomo również, kiedy można spodziewać się publikacji założeń ustawy. 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.