Na problem w interpelacji skierowanej do Ministerstwa Zdrowia zwrócił uwagę poseł Edward Siarka (PiS). Jak przypomniał, zgodnie z obowiązującymi obecnie stawkami podatku VAT z preferencyjnej stawki w wysokości 5 proc. korzystają m.in. napoje zawierające co najmniej 20 proc. soków owocowych lub warzywnych. Jednocześnie wody mineralne czy źródlane opodatkowane są stawką podstawową w wysokości 23 proc. Jak wskazuje poseł, można mieć wątpliwości, czy z punktu widzenia zdrowotnego takie rozróżnienie jest uzasadnione, i czy rzeczywiście ma sens. Bo o ile picie wody niewątpliwie jest zdrowe, o tyle można polemizować, czy woda z dodatkiem soku będzie posiadała takie same walory zdrowotne, nawet jeśli zawiera tylko naturalnie występujące cukry. Warto przy tym zauważyć, że część napojów, które są umieszczane obok wody mineralnej, w składzie, oprócz wody i soku, często mają także niezdrowe dodatki, takie jak cukier albo syrop glukozowo-fruktozowy. - Na rynku napojów coraz częściej bowiem pojawiają się sytuacje, w których napoje z dodatkiem soków (i korzystające z preferencyjnego opodatkowania) opatrzone są nazwami sugerującymi konsumentom, że są „wodą”, które są reklamowane przez producentów jako zdrowy wybór. Bardzo często tego rodzaju produkty kierowane są do najmłodszych konsumentów - wskazuje poseł. 

Zaznacza też, że tego typu sytuacje warto byłoby przeanalizować pod kątem wprowadzania konsumentów w błąd, którzy mogą nieświadomie traktować tego typu produkty jako równoważne z piciem wody mineralnej. To z kolei może wiązać się z niekorzystnymi skutkami zdrowotnymi. - Także w sferze reklamy napoje takie przedstawiane są jako produkty np. „wspierające nawadnianie”. Wiele z tych działań marketingowych jest skierowanych stricte do dzieci i ich rodziców. Praktyka ta może szkodzić zdrowiu najmłodszych, budząc u dzieci i ich rodziców fałszywe przeświadczenie o ich właściwościach zdrowotnych. Tym bardziej, że w ramach działań marketingowych producenci takich napojów podkreślają ich walory zdrowotne. Tymczasem regularne spożywanie takich napojów, nawet w przypadku, w którym nie są dodatkowo dosładzane (poza „dosładzaniem” poprzez samą domieszkę soków) już od najmłodszych lat kształtuje u dzieci nawyk picia słodzonych napojów - podkreśla poseł Siarka. 

Dlatego w interpelacji pyta resort zdrowia, czy rozważa rozmowy z Ministerstwem Finansów na temat zmian w przepisach. Pyta również, czy praktykami producentów zajmuje się obecnie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). 

Czytaj też w LEX: Podatek cukrowy w praktyce >

 

Konsument musi uważnie sprawdzać etykiety 

W odpowiedzi Katarzyna Kęcka, wiceminister zdrowia, zaznacza, że zgodnie z obowiązującymi przepisami krajowymi i unijnymi producenci napojów smakowych mają obowiązek rzetelnie i uczciwie podawać informacje na opakowaniu środków spożywczych. Prawidłowe oznakowanie środka spożywczego pozwala bowiem na dokonanie świadomego wyboru przez konsumenta. Podkreśla jednak jednocześnie, że ważnym elementem jest czytanie przez konsumentów etykiet i na tej podstawie dokonywanie zakupu odpowiednich produktów. - Jest to szczególnie istotne przy napojach smakowych. Na etykiecie tych produktów podany jest ich skład oraz informacje o wartości odżywczej, tj. dotyczące chociażby zawartości węglowodanów, w tym cukrów - wskazuje wiceminister Kęcka. 

Zobacz też procedurę w LEX: Napoje, których wprowadzanie na rynek podlega opłacie od środków spożywczych >

W odpowiedzi na pytania posła zaznacza, że do resortu nie wpływały skargi dotyczące wprowadzania konsumentów w błąd w tym zakresie. Wyjaśnia jednak jednocześnie, że kwestie dotyczące znakowania żywności są podzielone kompetencyjnie pomiędzy Ministerstwo Zdrowia (organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej) a Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (organy Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych). UOKiK prowadzi z kolei obecnie cztery postępowania wyjaśniające w sprawie wstępnego ustalenia, czy nastąpiło naruszenie uzasadniające wszczęcie postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w związku z działaniami marketingowymi dotyczącymi napojów bezalkoholowych zawierających od 20 proc. do 30 proc. soku owocowego. 

Jeśli zaś chodzi o kwestie podatkowe, wiceminister Kęcka zaznacza, że stawka opodatkowania wody butelkowanej jest poruszana w ramach korespondencji z Ministerstwem Finansów (ostatnio w październiku br.), w której resort zdrowia podkreśla, że obniżenie podatku VAT na wodę butelkowaną powinno być priorytetem, również w kontekście promowania spożycia tego napoju. 

Czytaj także: Cukrowy syrop "zdrowotnym" suplementem bez podatku? To się może źle skończyć

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.