Nowelizacja ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw 20 września została opublikowana w Dzienniku Ustaw.
Nowelizacja wejdzie w życie 1 listopada 2023 r., z kilkoma wyjątkami. Przepis mówiący o tym, że pacjent może wykupić jednorazowo lek na maksymalnie 120 dni wszedł w życie dzień po ogłoszeniu ustawy, czyli 21 września, z mocą od dnia 18 sierpnia 2023 r.
W związku z wątpliwościami, które już się pojawiły, dotyczącymi realizacji recept według nowych zasad w piątek odbyło się spotkanie m.in. z udziałem Naczelnej Rady Aptekarskiej w Ministerstwie Zdrowia.
Z komunikatu Ministerstwa Zdrowia opublikowanego po spotkaniu wynika, że nowe zasady (lek na 120 dni) dotyczą także "starych" recept rocznych, czyli tych wystawionych przed 21 września. Pacjent z receptą roczną wystawioną na przykład w maju tego roku, będzie mógł ją realizować na nowych zasadach.
Jak podkreśla resort zdrowia, w przypadku realizacji recepty elektronicznej, od dnia 21 września 2023 r., pacjent może otrzymać maksymalnie ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego niezbędną do 120-dniowego okresu stosowania, niezależnie od tego, kiedy recepta została wystawiona i na jaki okres.
- W konsekwencji od dnia 21 września 2023 r. farmaceuta jest uprawniony do wydania pacjentowi maksymalnie ilość leku niezbędną pacjentowi na 120-dniowy okres stosowania, zarówno w przypadku recept realizowanych po raz pierwszy, jak i recept, których realizację rozpoczęto przed 21 września 2023 r., przy czym nie ma znaczenia czy pacjent tę receptę będzie realizował jednorazowo czy częściami - zaznaczono w komunikacie.
Wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej Marek Tomków wyjaśnia, że pacjent może wykupić lek przykładowo najpierw na 30 dni, następnie znów na 30 dni i 60 dni. Suma dni, na które zostanie wydany lek, do 1 listopada nie może przekroczyć 120.
Lek maksymalnie na cztery miesiące
- Do 1 listopada, czyli na przykład 31 października, pacjent może więc zrealizować receptę roczną na 120 dni, a na kolejne 120 dni może zrealizować tę samą receptę już od 1 listopada - mówi Marek Tomków.
Jednak od 1 listopada, po wykupieniu leku z recepty rocznej na 120 dni, kolejną część leku pacjent może wykupić dopiero po 90 dniach.
- Zarówno w odniesieniu do recept których realizacje rozpoczęto przed 1 listopada 2023 jak i recept których realizację rozpoczęto od tej daty stosuje się następującą regułę. Po 1 listopada 2023 należy pacjentowi wydać leki na maksymalnie 120- dniowy okres terapii a kolejna realizacja może nastąpić po trzech czwartych tego okresu czyli 90 dniach - wyjaśnia Ministerstwo Zdrowia.
Dotąd pacjent mógł wykupić z recepty rocznej leki jednorazowo najwyżej na pół roku (180 dni). W praktyce jednak możliwe było kupienie ich od razu na rok.
Łukasz Pietrzak, kierownik jednej z warszawskich aptek, wyjaśnia, że faktycznie pacjent mógł kupić lek na 180 dni terapii, a po chwili na kolejne 180 dni. - Istotne było, aby sprzedaż została zrealizowana w dwóch transakcjach - dodaje.
Marek Tomków zauważa, że przepisy zmieniono, aby uniemożliwić ich obchodzenie w ten sposób.
Sprawdź w LEX: Jaki wpływ na odpowiedzialność lekarza ma fakt zmiany poziomu refundacji po wystawieniu recepty z długim czasem realizacji? >
Kto policzy ilości leków dla pacjentów?
Resort zdrowia zapowiada, że najpóźniej od 1 marca 2024 r. zacznie obowiązywać zasada, że obliczenia ilości produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego przeznaczonego do wydania pacjentowi dokonuje system teleinformatyczny.
- Treść tego przepisu należy rozumieć w ten sposób, że system teleinformatyczny najpóźniej 1 marca 2024 r. przejmie zadania prowadzenia automatycznych obliczeń, co oznacza, że Ministerstwo Zdrowia dołoży wszelkich starań, aby system ten zaczął operacyjną pracę we wcześniejszym terminie - zaznacza Ministerstwo Zdrowia.
W komunikacie po spotkaniu w siedzibie MZ poinformowano, że w resorcie 27 września rozpoczyna pracę zespół ekspertów reprezentujących wszystkie środowiska w tym farmaceutów i lekarzy, którego zadaniem będzie opracowanie nowych, przejrzystych i prostych zasad wystawiania i realizacji recept dla wszystkich interesariuszy systemu, zwłaszcza dla pacjentów.
Leki na cztery miesiące - bezpieczeństwo lekowe
Możliwość jednorazowego wykupienia leku na cały rok sprzyja zbieraniu przez pacjentów leków, zwłaszcza tych bezpłatnych lub z dużą refundacją. - Większe zakupy leków przez pacjentów mogą spowodować, że konkretne leki szybko znikają z magazynów - mówi Łukasz Pietrzak.
- Kolejna szeroka grupa osób będzie mogła otrzymać leki za darmo, czyli nie będzie bariery finansowej przed jednorazowym zrealizowaniem rocznej recepty w aptece. Można sobie łatwo wyobrazić, że spożycie leków gwałtownie skoczy, a w konsekwencji może ich zabraknąć dla innych potrzebujących – zauważa z kolei Marek Tomków, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej.
– Jeśli pacjent wykupuje leki na rok, a następnie trafia do szpitala lub lekarz zmienia mu dawkę, to leki te lądują w koszu - dodaje.
Przekłada się to na koszty ponoszone przez publicznego płatnika w przypadku leków refundowanych, koszty utylizacji i ryzyko, że leków zabraknie dla innych pacjentów.
Na to nakłada się jeszcze jedno zjawisko. - Przy niskich cenach leków urzędowych, a te w Polsce są jedne z najniższych w Europie, producenci zarabiają mniej. - Normalnym zjawiskiem jest, że przy problemach z dostępnością konkretnych leków dla producenta lepiej jest, by trafił on na przykład na rynek niemiecki, gdzie jest on nawet czterokrotnie droższy -mówi Łukasz Pietrzak.
Minus ograniczenia wykupu leków na maksymalnie 120 dni jest taki, że pacjenci - na przykład z niepełnosprawnością - będą musieli odwiedzić aptekę przynajmniej trzykrotnie.
Czytaj także na Prawo.pl: Od 1 września bezpłatne leki dla dzieci i osób 65+ - jest lista
Czytaj w LEX: E-recepty w praktyce funkcjonowania podmiotów leczniczych >>
Zmiany w ustawie refundacyjnej
Nowe zasady:
- Pacjent od dnia realizacji recepty może otrzymać maksymalnie ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego niezbędną pacjentowi do 120- dniowego okresu stosowania wyliczonego na podstawie określonego na recepcie sposobu dawkowania”,
- W przypadku gdy na recepcie przepisano ilość większą niż do 120-dniowego stosowania, kolejną ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego niezbędną do następnego 120- dniowego okresu stosowania pacjent może otrzymać po upływie 3/4 okresu, na który zrealizował receptę.
- Obliczenia ilości produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego przeznaczonego do wydania pacjentowi przeznaczonego do stosowania na okres nie dłuższy niż 120 dni, dokonuje system teleinformatyczny
Czytaj też w LEX: Zasady wystawiania recepty kontynuowanej >
Kto to wszystko policzy?
System teleinformatyczny miałby wspomagać farmaceutów w obliczeniach dopiero od 1 marca 2024 r.
Środowisko mówi o coraz bardzie skomplikowanym systemie rozliczeń leków.
- Od lat przepisy doprecyzowujemy przez co system staje się przeregulowany. Dochodzimy do sytuacji, w której mamy 16 różnych terminów ważności recepty. Mając takie rozwiązania jak e-recepta musimy dążyć do tego, aby jak najwięcej zadań wziął na siebie system teleinformatyczny - mówi Marek Tomków.
Czytaj też w LEX: Ograniczenia w wystawianiu recept przez lekarzy >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
