Ministerstwo zdrowia realizuje projekt „100 placówek służby zdrowia bez barier” w ramach Programu Dostępność Plus. Projekt rozpoczął się w styczniu 2019 r. i potrwa do czerwca 2023 roku. Jego budżet wynosi 150 milionów złotych (w tym 126,4 miliona złotych dofinansowania unijnego z Programu Wiedza Edukacja Rozwój), z opcją zwiększenia docelowej kwoty na ten cel do 300 milionów.
Dodatkowe pieniądze na działania w programie Dostępność plus czytaj tutaj>>
Miliardy w Dostępność Plus
Dostępność Plus to jedno z pięciu priorytetowych działań rządu Mateusza Morawieckiego. W ramach tego projektu mają być usunięte bariery infrastrukturalne i prawne, utrudniające życie między innymi osobom starszym i z niepełnosprawnościami. Szacuje się, że nawet 30 proc. społeczeństwa może mieć trwałe lub czasowe ograniczenia w mobilności czy percepcji. Są to nie tylko ludzie poruszający się przy pomocy kul, lasek, balkoników, protez, wózków inwalidzkich, niesłyszący, niedowidzący, z trudnościami manualnymi i poznawczymi po udarze czy też chorujący na Alzheimera, ale także kobiety w ciąży, osoby z wózkiem dziecięcym, z ciężkim bagażem oraz słabsze fizycznie.
Program ma dwa zadania. Pierwsze zakłada, że powstanie prawo, które zagwarantuje, że nowe budynki będą pozbawione barier architektonicznych, a przestrzeń publiczna (np. wyjście z dworca, przejścia dla pieszych) będzie odpowiednio oznakowana. Projekt zakłada, że wszystkie nowe inwestycje (budynki, miejsca, transport) będą obowiązkowo zapewniać dostępność już na etapie ich projektowania – aż po odbiór i użytkowanie.
O cyberbezpieczeństwie w szpitalach dowiedz się więcej tutaj>>
Drugie zadanie to dostosowywanie istniejącej infrastruktury, przestrzeni, środków transportu, stron internetowych czy usług do potrzeb osób niepełnosprawnych. Poprzez np.: dodawanie funkcji komunikacyjnych w autobusach, likwidację progów i schodów w budynkach, poprawę jakości usług – obsługi, komunikacji, zakupów itp. dla osób z ograniczeniami w percepcji.
Wartość inwestycji przyczyniających się do realizacji Programu ma wynieść w perspektywie 2018-25 ok. 23 mld zł. Z tych pieniędzy w pierwszej kolejności mają skorzystać szpitale oraz przychodnie.
- Służba zdrowia to nieprzypadkowo jedna z pierwszych branż, która dostanie wsparcie z programu Dostępność Plus. Ze względu na swój szczególny cel i charakter powinna stanowić wzór dostępności – podkreśliła wiceminister inwestycji i rozwoju Małgorzata Jarosińska – Jedynak.
Poprawa dostępności architektonicznej przychodni oraz szpitali zakłada wyposażenie placówek w sprzęt ułatwiający komunikację (z osobą niesłyszącą, z osobą z zaburzeniami mowy), poruszanie się (oznaczenia, podjazdy, podnośniki). Zmianie mają ulec także procedury, aby uwzględniały różne potrzeby pacjentów.
Program Dostępność plus może już ruszyć czytaj tutaj>>
Co ma się zmienić?
Jak podkreślił w czwartek wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński, "projekt ten pozwoli przede wszystkim na wypracowanie jednego standardu dostępności, takiego minimum, które każda placówka systemu ochrony zdrowia powinna zaoferować pacjentom z wyjątkowymi potrzebami".
- Naszą intencją jest wprowadzenie zmian w czterech obszarach. Chcemy zlikwidować bariery fizyczne, które czasem uniemożliwiają pacjentowi dostęp do placówki - mówił. Wskazał tu na potrzebę wybudowania podjazdów, wind, poszerzanie wejść do budynków i drzwi wewnętrznych, na likwidację progów i montaż posadzek antypoślizgowych. W ramach tych działań dostosowane mają być także pomieszczenia sanitarne, włączniki oraz tablice informacyjne.
Jako ostatnią kwestię Cieszyński wymienił "organizację placówek pod kątem, żeby jak najlepiej spełniały potrzeby osób z niepełnosprawnościami". Tu wskazał na usprawnienie rozwiązań organizacyjnych, w tym procedur dotyczących pacjentów, tak, by ułatwić obsługę pacjentów z niepełnosprawnościami.
Cieszyński podkreślił również, że "po wypracowaniu tych standardów, zostaną one wdrożone początkowo w 150 placówkach, a docelowo w trzystu". Resort jednak jeszcze nie przeprowadził naboru placówek".
- Jak się rozpocznie, to zapraszamy każdą do zgłoszenia się - zaznaczył. Dodał, że programem "objęte zostanie 25 szpitali i 125 placówek podstawowej opieki zdrowotnej w pierwszym etapie i w drugim tyle samo".
Pierwszym krokiem ma być przeprowadzenie w placówkach medycznych audytów dostępności, które pozwolą określić co należy zmienić, by stały się one bardziej przyjazne osobom niepełnosprawnym i starszym.
Wyniki audytów pozwolą na modyfikacje w obszarze dostępności:
- architektonicznej (podjazdy, windy, poszerzanie wejść do budynków i drzwi wewnętrznych, likwidacja wysokich progów, montaż posadzek antypoślizgowych, dostosowanie pomieszczeń sanitarnych, rejestracji pacjentów, włączników i tablic informacyjnych, zakup pętli indukcyjnych itp.);
- cyfrowej (zakup sprzętu komputerowego, oprogramowania oraz innych urządzeń służących poprawie dostępności do świadczeń zdrowotnych dla pacjentów z niepełnosprawnościami, rozwój telemedycyny ułatwiającej komunikację na odległość, a także wdrożenie innych rozwiązań zapewniających funkcjonowanie placówek „przyjaznych” osobom niepełnosprawnym, systemy rejestracji, także on-line, uwzględniające potrzeby osób z niepełnosprawnościami, tworzenie i dostosowanie stron internetowych do standardu WCAG 2.0 oraz szkolenia z obszaru IT);
- komunikacyjnej (szkolenia w zakresie kompetencji miękkich dla kadry medycznej i niemedycznej np. pracownicy rejestracji, służące wsparciu kompetencji w zakresie właściwej komunikacji z osobami z niepełnosprawnościami np. szkolenia zwracające uwagę na właściwe formy komunikacji);
- organizacyjnej (usprawnianie rozwiązań organizacyjnych, w tym procedur dotyczących pacjentów, w celu ułatwienia obsługi pacjentów z niepełnosprawnościami).
Powstaną standardy dostępności
W ramach projektu będzie funkcjonował również Komitet Dostępności Plus dla zdrowia, którego inauguracja będzie miała miejsce 31 stycznia. Komitet składa się z przedstawicieli: organizacji pozarządowych (w tym reprezentujących pacjentów z niepełnosprawnościami), placówek medycznych, Rzecznika Praw Pacjenta, Narodowego Funduszu Zdrowia, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju oraz z ekspertów.
Komitet ma wypracować standardy dostępności dla szpitali i przychodni, ale także monitorować ich wdrażanie w placówkach medycznych oraz opracować rekomendacje końcowe.
Pełna dostępność stron i serwisów administracji do 2020 roku czytaj tutaj>>
Ustawa o dostępności w konsultacjach
Paweł Kaźmierczyk, prawnik z Kancelarii DZP podkreśla, że trwają konsultacje publiczne projektu ustawy o dostępności, która ma ułatwić osobom z niepełnosprawnością korzystanie m.in. z usług opieki zdrowotnej. Mecenas podaje, że 21 grudnia 2018 r. opublikowano projekt ustawy o dostępności, który stanowi kluczowy instrument realizacji programu Dostępność Plus. Program ten ma zapewnić swobodny dostęp do dóbr i usług dla osób o szczególnych potrzebach.
- Projektowana ustawa ustanawia minimalne wymogi związane z dostępnością w jej wymiarze architektonicznym, informacyjnym oraz cyfrowym. Wymogi prawne w tym ostatnim zakresie określać ma także ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, której projekt został już przyjęty przez Radę Ministrów 19 grudnia 2018 r. – przypomina prawnik.
Niepełnosprawny w pracy. Komentarz praktyczny czytaj tutaj>>
Dla spółek też nowe obowiązki
Paweł Kaźmierczyk dodaje, że nowe obowiązki mają obejmować przede wszystkim jednostki sektora finansów publicznych, a więc m.in. samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. Nowe przepisy znajdą zastosowanie m.in. także względem podmiotów leczniczych utworzonych przez podmioty publiczne, jeżeli finansują je w ponad 50%, posiadają ponad połowę udziałów albo akcji, sprawują nadzór nad organem zarządzającym lub mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego.
- Mając na uwadze wymogi ustawy o działalności leczniczej wprowadzone tzw. nowelą dekomercjalizacyjną z 2016 r., oznacza to, co do zasady, objęcie nowymi obowiązkami spółek wykonujących działalność leczniczą utworzonych przez organ administracji rządowej lub jednostkę samorządu terytorialnego – podkreśla Paweł Kaźmierczyk.
Zapewnienie dostępności ma być także obowiązkiem innych podmiotów w zakresie realizowanych przez nie zadań publicznych finansowanych z udziałem środków publicznych lub przez podmioty publiczne, czyli np. w ramach kontraktu z NFZ.
Uprawnienia pracowników niepełnosprawnych czytaj tutaj>>
Bez okresu dostawczego
Prawnik zaznacza, że projektodawca nie przewidział dla podmiotów leczniczych okresu dostosowawczego dla obowiązku zapewnienia dostępności, więc nowe wymogi powinny zacząć obowiązywać wraz z wejściem w życie ustawy (tj. po 14 dniach od publikacji), z wyjątkiem bardziej szczegółowych wymogów, które mogą być jeszcze dookreślone w ramach przepisów wykonawczych – w takim przypadku rok od dnia ich wydania.
Mecenas podaje, że prawie taki sam zakres podmiotowy jak w projekcie ustawy o dostępności przewiduje także projekt ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, z tą jednak zasadniczą różnicą, że ma nie obejmować podmiotów niepublicznych realizujących zadania publiczne.
Na obecnym etapie projektodawca rozłożył kluczowe obowiązki związane z e-dostępnością w czasie. Mają one wejść w życie z dniem 23 września 2019 r. w zakresie stron nieopublikowanych przed dniem 23 września 2018 r., z dniem 23 września 2020 r. w zakresie stron opublikowanych przed dniem 23 września 2018 r. oraz z dniem 23 czerwca 2021 r. w zakresie aplikacji mobilnych.
- Obowiązki wynikające z projektu ustawy o dostępności są częściowo zbieżne z tymi wynikającymi z projektu ustawy od dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych – tłumaczy Kaźmierczyk. - W przypadku tych pierwszych termin na dostosowanie się jest jednak krótszy, a możliwe sankcja finansowa znacznie wyższa. Jest to pewna niekonsekwencja legislacyjna, bowiem np. strony, które w świetle dyrektywy 2016/2102 nie muszą być jeszcze dostępne, i tak będą musiały spełniać wymagany standard zgodnie z projektem ustawy o dostępności.
Warto też zdecydować się na jasno określony, a jednocześnie elastyczny standard. Obecnie przyjęte rozwiązanie polegające na odesłaniach do zaleceń WCAG 2.0, które wskazane są jako załącznik do aktów prawnych, może okazać się nieefektywne w kontekście możliwych zmian norm europejskich. Już w uzasadnieniu projektu ustawy o dostępności stron internetowych wskazano, że wymogi w niej stawiane uzupełniono o dodatkowe wymaganie zawarte nieprzewidziane w dotychczasowych regulacjach.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
