Zmianę wprowadza nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw z 22 sierpnia. Dotyczy ona przepisów art. 23a ustawy o działalności leczniczej.
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 23a pomieszczenie, w którym udzielane są świadczenia zdrowotne może być monitorowane, jeżeli jest to konieczne w procesie leczenia pacjentów lub do zapewnienia im bezpieczeństwa – w przypadku szpitali, zakładów opiekuńczo-leczniczych, zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, zakładów rehabilitacji leczniczej i hospicjów.
Monitoring możliwy we wszystkich salach - decyduje kierownik
Co w praktyce zmienia ten przepis? Jak wyjaśnia prawnik Jakub Betka, prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Ochrony Danych w Sektorze Medycznym, obecnie monitoring pomieszczeń, w których udzielane są świadczenia zdrowotne jest możliwy tylko wówczas, gdy wynika to z wprost z przepisów.
Oznacza to, że może być stosowany:
- na oddziałach porodowych – w pomieszczeniach przeznaczonych dla położnic i noworodków w pierwszych godzinach życia - po porodach powikłanych;
- na oddziałach dziecięcych;
- w stacjach dializ – obejmujących stanowisko nadzoru pielęgniarskiego;
- na oddziałach psychiatrycznych – w jednoosobowych separatkach;
- na oddziałach anestezjologii i intensywnej terapii – istnieje możliwość obserwacji przy użyciu kamer wyposażonych w funkcjonowanie autostartu, w szczególności możliwość obserwacji twarzy.
Monitoringiem mogą być objęte miejsca ogólnodostępne (korytarze, recepcja, portiernia), jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów i pracowników.
- Natomiast nowelizacja umożliwia monitoring we wszystkich pomieszczeniach, w których udzielane są świadczenia zdrowotne - mówi Jakub Betka - przy spełnieniu kilku ogólnych warunków.
Maciej Łokaj, radca prawny, partner w Gardens Tax & Legal zauważa, że między innymi podczas epidemii Covid-19 nie było żadnej regulacji pozwalającej na monitorowanie przede wszystkim sal chorych. - Wówczas ten problem się ujawnił. Do tej pory placówki nie miały żadnej przesłanki, by poza ściśle określonymi przypadkami monitorować chorych - podkreśla.
Zobacz wzór procedury w LEX: Realizacja praw osób objętych monitoringiem wizyjnym w podmiocie wykonującym działalność leczniczą >
Pacjent może nie zgodzić się na monitoring
Jakub Betka uważa, że przepis dopuszczający monitoring we wszystkich pomieszczeniach, w których udzielane są świadczenia zdrowotne, jest bardzo ogólny. - Zrzuca odpowiedzialność na dyrektorów szpitali dając im mało precyzyjne wytyczne. Szpitala musi przeprowadzić analizę, czy w danym miejscu monitoring nie narusza ochrony danych osobowych a także godności i prywatności pacjenta. Indywidualna analiza przeprowadzona w danym ośrodku może być różnie oceniana przez organy nadzorcze lub sądy. Ze względu na ogólne przesłanki jest duże pole możliwości oceny danego stanu faktycznego - zaznacza.
Zobacz nagranie szkolenia: Jak uniknąć naruszeń praw pacjenta w placówce - wskazówki dla personelu i kadry zarządzającej >
Maciej Łokaj zaznacza z kolei, że nie ma obaw w zakresie przesłanki umożliwiającej monitoring ze względu na proces leczenia. - Ewentualnie obawiam się nadinterpretacji przesłanki w zakresie bezpieczeństwa, bo jest bardzo szeroka - zaznacza.
Nowelizacja precyzuje, że urządzenia rejestrujące obraz nie mogą ukazywać intymnych czynności fizjologicznych. Monitoring ma się odbywać z uwzględnieniem konieczności poszanowania intymności i godności pacjenta.
Czytaj także na Prawo.pl: NSA: Brak zgody pacjenta na monitoring na sali operacyjnej nie może wpływać na leczenie
Prawnicy zwracają uwagę, że pacjent może nie zgodzić się na objęcie go monitoringiem. Aby to zrobić musi jednak wiedzieć, że pomieszczenie, w którym się znajduje, albo w którym będą mu udzielane świadczenia np. zabieg czy operacja jest monitorowane.
Jakub Betka przypomina, iż Rzecznik Praw Pacjenta wielokrotnie stał na stanowisku, iż monitoring wizyjny jest co do zasady dopuszczalny jedynie na podstawie przepisów szczególnych a w ich braku, za zgodą pacjenta.
- Możliwość niezgody przez pacjenta na monitoring wynika z przepisów o danych osobowych - mówi Maciej Łokaj.
Zobacz w LEX: Postępowanie z trudnym pacjentem w placówce medycznej >
Także Jakub Betka zaznacza, że pacjent zawsze może nie wyrazić zgody na monitoring, a monitorowane oddziały czy sale powinny być oznaczone. Jeśli pacjent jest przygotowywany do zabiegu na sali, która jest monitorowana, to powinien być o tym poinformowany i powinien mieć możliwość niewyrażenia na to zgody. Wówczas monitoring powinien zostać wyłączony - dodaje Jakub Betka.
Co jeśli jeden z pacjentów na ogólne sali nie zgodzi się na monitoring? - Nie wyobrażam sobie możliwości monitorowania sali z wyłączeniem jednego pacjenta. Jeśli jeden z pacjentów nie zgodzi się, to monitoring nie będzie możliwy - uważa Maciej Łokaj.
Jakub Betka podsumowuje - Dwie najważniejsze rzeczy, o których musi pamiętać kierownictwo placówek medycznych, w przypadku wprowadzania monitoringu na podstawie nowych przepisów to:
- przeprowadzenie odpowiedniej analizy stosowania monitoringu
- wykonanie obowiązków informacyjnych, w sposób zrozumiały i przejrzysty.
Zobacz w LEX: Postępowanie z pacjentem nieświadomym oraz udostępnianie informacji o jego stanie zdrowia >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
