Jestem osobą samotną, schorowaną z poważną wadą wzroku, która ostatnio się pogarsza. Moja okulistka podpowiedziała mi, aby złożyła wniosek o nadanie stopnia niepełnosprawności. Sama sobie z tym nie poradzę, czy lekarka może to zrobić za mnie - pyta czytelniczka Prawo.pl. Niestety, nie. Powiatowe zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej.

 

Kto może złożyć wniosek

Zgodnie z art. 6b ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych powiatowe zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych - na wniosek centrum usług społecznych. CSU może na podstawie ustawy o realizowaniu usług społecznych przez CDU. OPS-y lub centra usług społecznych mogą uczestniczyć na prawach strony w sprawach, w których orzekają powiatowe zespoły.

- W przepisach nic dotychczas się nie zmieniło, jeśli chodzi o wydawanie zaświadczenia lekarskiego, oprócz tego, że mogą do powiatowych zespołów występować z wnioskiem o orzeczenia centra usług społecznych. Dotąd mieliśmy jeden taki wniosek – mówi Małgorzata Rajczyk, przewodnicząca Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Opolu.

Kim jest przedstawiciel ustawowy

Warto pamiętać, że wymieniony w przepisie przedstawiciel ustawowy to nie to samo, co pełnomocnik. Zgodnie z art. 96 kodeksu cywilnego umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie  i jest to przedstawicielstwo ustawowe  albo na oświadczeniu reprezentowanego - jest to pełnomocnictwo. W tej sytuacji ustawa o rehabilitacji pozwala tylko na złożenie wniosku przez przedstawiciela ustawowego. Są nimi m.in. rodzice, ale też jeden z małżonków. Lekarz nie jest więc podmiotem wnioskującym o wydanie orzeczenia o niepełnoprawności. 

Do wniosku o wydanie orzeczenia dołącza się jednak, zgodnie z par. 6 rozporządzenia, zaświadczenie lekarskie określone w:

  • par. 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia – orzeczenie dla dziecka, które nie ukończyło 16 rok życia
  • par. 3 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia - orzeczenie o stopniu niepełnosprawności osoby po 16 roku życia wydane nie wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku.

 

Zaświadczenie to zaś, jak wynika z par 3 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 2 rozporządzenia, wydaje lekarz, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana, którym może być zarówno lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, jak i lekarz poradni specjalistycznej, w zależności od tego, kto jest lekarzem prowadzącym leczenie pacjenta. Szczegóły zasady wydawania orzeczeń określa rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pacy i Polityki Społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Zgodnie z nim zaświadczenie powinno być wydane nie wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku.

Zaświadczenie lekarskie musi zawierać opis stanu zdrowia, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących potwierdzone aktualnymi wynikami badań diagnostycznych oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie stopnia niepełnosprawności w przypadku osób po 16. r. ż. W przypadku dziecka do 16. r. ż. zaświadczenie lekarskie musi zawierać opis stanu zdrowia oraz uwzględniać inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności.

 


Kto i jak orzeka o niepełnosprawności

Niepełnosprawność, zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,  oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. O niepełnosprawności orzekają

  • Powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako pierwsza instancja;
  • Wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako druga instancja;

Postępowanie orzecznicze, służące ustaleniu niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, co do zasady jest zespołowe i dwuinstancyjne. Oznacza to, że w posiedzeniu składu orzekającego zespołu powiatowego i wojewódzkiego uczestniczy co najmniej dwóch specjalistów – członków zespołu orzekającego, z których co najmniej jednym jest lekarz sprawujący jednocześnie funkcję przewodniczącego składu orzekającego. Drugim członkiem składu orzekającego może być pedagog, psycholog, pracownik socjalny, doradca zawodowy albo inny lekarz. 

Powiatowe lub miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności wydają orzeczenia o:

  •  niepełnosprawności;
  •  stopniu niepełnosprawności;
  •  wskazaniach do ulg i uprawnień.

Przedmiotowe orzeczenia poza ustaleniem statusu osoby orzeczonej jako osoby niepełnosprawnej, stanowią również podstawę do przyznania różnego rodzaju ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów. W przypadku ubiegania się o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności zespół powiatowy, jeżeli uzna, że spełnione są przesłanki do uzyskania przez wnioskodawcę statusu osoby niepełnosprawnej, wyda orzeczenie o zaliczeniu do osób niepełnosprawnych lub odpowiedniego stopnia niepełnosprawności, natomiast jeżeli ustali, że wnioskodawca nie kwalifikuje się do uzyskania statusu osoby niepełnosprawnej wyda orzeczenie o nie zaliczeniu do niepełnosprawności lub nie zaliczeniu do stopnia niepełnosprawności. Stopień niepełnosprawności orzeka się na czas określony lub na stałe.