20 kwietnia weszły w życie przepisy o dwóch dniach wolnego dla dawców krwi

Honorowym dawcom krwi na stałe, a nie tylko w czasie epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, przysługują dwa dni wolnego: w dniu donacji oraz w dniu następnym. Zmiany do ustawy o publicznej służbie krwi wprowadzono przy okazji uchwalenia ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej. Opublikowane w Dzienniku Ustaw przepisy weszły w życie 20 kwietnia.

Honorowi dawcy krwi obliczają, że osoby, które regularnie oddają osocze, będą miały prawo do nawet 48 dodatkowych dni płatnego wolnego w pracy w ciągu roku.  - Z kalendarza wynika, że oddanie osocza 24 razy w roku jest możliwe, ale w praktyce dawca musi się cieszyć bardzo dobrym zdrowiem - zastrzegają honorowi dawcy.

• Ustawa z dnia 9 marca 2023 roku o Krajowej Sieci Onkologicznej >>

Czytaj na Prawo.pl:  Przepis o dwóch dniach wolnego po oddaniu krwi wraca w nowym projekcie ustawy>>
 

Nawet 48 dni płatnego zwolnienia za oddanie osocza

Krwiodawcy.org wyliczają, że dawca krwi pełnej: kobieta będzie mogła liczyć na osiem dni wolnego w pracy w ciągu roku, a mężczyzna - na 12 dni. Różnica wynika z tego, że kobieta w ciągu roku może oddać krew pełną maksymalnie cztery razy, a mężczyzna - sześć.  Przerwa miedzy oddaniami musi wynosić minimum 8 tygodni. 

• Czytaj też: Honorowi dawcy krwi w białych kołnierzykach >>>

Dawcy płytek krwi mogą otrzymać dodatkowe 24 dni wolnego w pracy. Przerwa między donacjami w przypadku kobiet i mężczyzn to minimum cztery tygodnie, a więc płytki krwi można oddać w roku 12 razy. 

Osocza nie można co do zasady oddawać częściej niż  co dwa tygodnie. Oznacza to maksymalnie 24 donacje w ciągu roku, co przekłada się na 48 dni wolnego w pracy. 

- Z kalendarza wynika, że oddanie osocza 24 razy w roku jest teoretycznie możliwe. W praktyce dawca musi się cieszyć bardzo dobrym zdrowiem.  Dlatego mówimy o jednostkowych przypadkach dawców osocza - podkreśla Tomasz Ogrodnik, prezes Stowarzyszenia Honorowych Dawców Krwi. 

- Osocze co dwa tygodnie oddają dawcy immunizowani. Ich osocze jest przeznaczone do produkcji immunoglobuliny anty-D podawanej kobietom w ciąży,  z konfliktem serologicznym - dodaje Łukasz Szaniawski, Zasłużony Honorowy Dawca Krwi. 

Ministerstwo Zdrowia, które poparło przepis uprawniający honorowych dawców krwi lub do dwóch dni wolnego (w dniu donacji i dzień później) także po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego, argumentuje, że krew jest potrzebna między innymi w leczeniu onkologicznym (poprawkę dopisano podczas prac nad ustawą o Krajowej Sieci Onkologicznej). 

Kontrowersje wokół tego rozwiązania wynikają z tego, że koszty dni wolnych honorowego dawcy krwi pokrywa pracodawca.  Zauważają to także sami honorowi krwiodawcy. 

• Sprawdź w LEX: Jakie wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za czas oddawania krwi? >

Do czego potrzebujemy osocza?

Osocze jest wykorzystywane w procedurach medycznych, ale także do produkcji niektórych leków. W grudniu 2022 r. Zakład Zamówień Publicznych przy Ministrze Zdrowia ogłosił przetarg (na podstawie udzielonego pełnomocnictwa przez 21 Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa) na wyłonienie nabywcy nadwyżek osocza.  Najkorzystniejsze oferty złożyły firmy farmaceutyczne z Włoch, Ukrainy i Szwajcarii.  Za jeden litr osocza z pakietu nr 1, czyli świeżo mrożonego, pobranego od dawców wielokrotnych, nie starsze niż 18 m-cy, uzyskano ofertę ponad 176 euro za litr. 

Nawet 82 dni wolnego w pracy

Krwiodawcy.org podkreślają, że krwiodawstwo jest bezpieczne dla dawcy m.in. dlatego, że istnieją szczegółowe przepisy, które regulują każdy poszczególny etap procesu oddawania krwi.  Zostały dokładnie opisane np. warunki jakie kandydat na dawcę musi spełnić aby zostać dopuszczonym do oddania, dopuszczalna ilość oddawanej krwi i jej składników oraz częstotliwość ich oddawania.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 11 września 2017 r. - w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi (Dz. U. z 2017 poz. 1741), w załączniku 3 w rozdziale II, dopuszcza się możliwość oddawania osocza w odstępie co tydzień, pod warunkiem spełnienia wymagań. Warunkiem pobierania osocza w odstępach 1-tygodniowych jest stężenie IgG u dawcy nie niższe niż 8 g/l. U dawców oddających osocze metodą plazmaferezy w odstępach krótszych niż dwa tygodnie badanie stężenia IgG należy przeprowadzać przynajmniej raz w roku.

Dodano to Rozporządzeniem zmieniającym Ministra Zdrowia z dnia 22 lipca 2021 r. - w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi (Dz. U. z 2021 r. poz. 1351). Wtedy dawca może oddać 41 (24.6 litra max 25 litrów do roku) razy osocze, co daje mu łącznie 82 dni wolnego płatnego.

- Oczywiście RCKiK planują wdrożenie badań IgG, narazie są odstępy co 2 tygodnie + 1 dzień zgodnie wytycznymi Krajowej Rady ds. Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa - zaznaczają Krwiodawcy.org.