Pilotaż Centrów Zdrowia Psychicznego (CZP) jest prowadzony od 2018 r. Obecnie funkcjonuje 129 ośrodków (zgodnie z danymi resortu zdrowia, które wskazano w Ocenie Skutków Regulacji do projektu rozporządzenia dotyczącego CZP), które, zgodnie z założeniami, są miejscami, w których można uzyskać nie tylko bezpłatną, ale także szybką pomoc w kryzysie zdrowia psychicznego. Pacjent nie musi mieć skierowania ani umawiać się wcześniej na wizytę. Zakres pomocy w CZP obejmuje, w zależności od potrzeb: wizyty w poradni zdrowia psychicznego, pobyt na oddziale dziennym lub całodobowym, a także wsparcie zespołu leczenia środowiskowego, który odwiedza pacjentów w ich domach. W ośrodkach, co do zasady, udziela się pomocy dorosłym.
Przyszłość (wciąż) niepewna
CZP nadal funkcjonują w formach programu pilotażowego. Miał on pierwotnie zakończyć się w połowie 2025 r., jego funkcjonowanie zostało jednak wydłużone (obecnie do końca br.). Przyszłość ośrodków jest jednak wciąż niepewna, co budzi duże emocje w środowisku. Od końca ubiegłego roku organizowane są protesty przeciwko likwidacji CZP. Pierwszy z nich, tzw. żółty marsz w obronie CZP, odbył się 6 grudnia ub. r. Protestujący udali się wówczas m.in. pod Sejm i apelowali do posłów nie tylko o utrzymanie funkcjonowania CZP, ale także przekazanie większych środków na psychiatrię. - Jeszcze możemy zapobiec stomatologizacji psychiatrii - apelował podczas marszu prof. dr hab. Andrzej Kokoszka.
W czasie, gdy rolę ministra zdrowia pełniła Izabela Leszczyna (w sierpniu na stanowisku zastąpiła ją Jolanta Sobierańska-Grenda), został powołany zespół ekspercki, który miał wypracować rozwiązania dotyczące przyszłości CZP. Na razie nie wiadomo jednak, co wydarzy się, jeśli pilotaż rzeczywiście zostanie zakończony z końcem roku. Dlatego na początku września br. odbył się kolejny protest pod Kancelarią Prezesa Rady Ministrów, pod hasłem "Tak dla Centrów Zdrowia Psychicznego". Apelowali nie tylko o utrzymanie dotychczasowych ośrodków, ale doprowadzenie do tego, by funkcjonowały w każdym powiecie.
O potrzebie wsparcia funkcjonowania CZP cały czas mówi też m.in. rzecznik praw obywatelskich. - W zasadzie wszyscy zwracający się są zgodni, że dla dobra pacjentów konieczne jest kontynuowanie psychiatrii środowiskowej w formie centrów zdrowia psychicznego. Ta przetestowana już forma zapewnia i gwarantuje szybki i skuteczny dostęp do opieki psychologiczno-psychiatrycznej dla osób w kryzysie psychicznym - zaznaczał w ostatnim stanowisku skierowanym do resortu zdrowia.
W połowie sierpnia opublikowano za to projekt rozporządzenia, które wprowadza zmiany dotyczące ryczałtu dla CZP. Zgodnie z obecnie obowiązującym par. 20 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie programu pilotażowego w centrach zdrowia psychicznego, wysokość ryczałtu na populację ustala się na półroczne okresy rozliczeniowe, a aktualna stawka na świadczeniobiorcę wynosi 75,74 zł. Nowa stawka wyniesie 82,55 zł i będzie rozliczana wstecznie - do świadczeń realizowanych od 1 lipca br.
Czytaj też: Ministerstwo Zdrowia wyjaśnia, co dalej z centrami zdrowia psychicznego
Zakończenie pilotażu centrów zdrowa psychicznego przesunięte o kolejne pół roku
Cena promocyjna: 190.8 zł
Cena regularna: 212 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 148.4 zł
![[E-book] Ochrona zdrowia psychicznego. Komentarz](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/72186/978-83-8358-096-8_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Sposób rozliczania budzi wątpliwości
Jak uważa jednak Krzysztof Marcin Zakrzewski, prawnik i menedżer ochrony zdrowia oraz dyrektor Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa Ochota, sposób rozliczeń Narodowego Funduszu Zdrowia z CZP jest generalnie wadliwy. Jak przypomina, NFZ płaci ośrodkom co pół roku, ryczałtem obliczonym według liczby osób posiadających adres zamieszkania na danym obszarze. Zakres przedmiotowy wykorzystania tych środków obejmuje pokrycie bieżących kosztów funkcjonowania CZP, a także zapewnienie gotowości do działania, wyposażenie, budowę, rozbudowę, utrzymanie i modernizację infrastruktury jednostek i komórek organizacyjnych. W przypadku niepełnego wykorzystania środków na te cele, podmiot leczniczy zwraca je NFZ i może zatrzymać jedynie 3 proc. należności, jako koszty administracyjne. Zgodnie z par. 24 ust. 3 rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym od dnia 29 października 2019 r. do dnia 26 czerwca 2025 r., rozliczenie wydatkowania środków miało następować narastająco, tj. z uwzględnieniem całego okresu realizacji programu, a nie w sposób okresowy. I było to korzystne dla CZP - problem tkwi jednak w tym, że NFZ... widzi przepis inaczej.
- NFZ, broniąc swojego interesu finansowego, interpretuje ten przepis, wskazując, że narastający sposób rozliczania miał zastosowanie tylko do końca 2019 r., a od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje już wyłącznie rozliczanie każdego okresu półrocznego osobno. Czyli w jednym półroczu mógł zabrać podmiotowi leczniczemu niewykorzystane środki, a w kolejnym, w sytuacji ich przekroczenia, nie płacił za nadwyżkę kosztów. Tego typu rozliczenie powodowało nieuzasadnione rozmontowywanie finansów podmiotów leczniczych. Ujmując to bardziej dosadnie - taka strategia NFZ faktycznie polega na przerzucaniu części kosztów koniecznych do funkcjonowania CZP na prowadzące je podmioty lecznicze - ocenia ekspert.
Zakrzewski podkreśla, że konieczna jest rekonstrukcja normy prawnej, co szczegółowo tłumaczy w rozmowie z Prawo.pl (cały wywiad opublikujemy w serwisie w środę, 17 września). Jak wyjaśnia, pochylenie się resortu zdrowia nad problemem jest konieczne, bo narastające rozliczenie po każdym okresie (a nie w sztywnych półroczach) miało w założeniu właśnie chronić świadczeniodawcę przed arbitralnym uznawaniem przez NFZ części wydatków za bezpodstawne tylko dlatego, że płatność nastąpiła kilka tygodni później, zaś przedsięwzięcie zostało zrealizowane, a koszty poniesione. Mogło to być spowodowane np. opóźnieniem realizacji budowy, remontu, itp.
- Przeciwna interpretacja powodowałaby ewidentnie nierówne traktowanie podmiotów prowadzących CZP, poprzez wybiórcze stosowanie przepisów o narastającym rozliczeniu wyłącznie do podmiotów, które rozpoczęły realizacje pilotażu przed wejściem w życie wskazanej nowelizacji. Powodowałoby to nieuzasadnione faworyzowanie podmiotów przystępujących wcześniej do realizacji programu pilotażowego - podkreśla.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
