Prezydent podpisał nowelizację (ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw), a zmiany w prawie farmaceutycznym, czyli "Aptekę dla Aptekarza" 2.0 w trybie kontroli następczej skierował do Trybunału Konstytucyjnego. 

Czytaj także na Prawo.pl: "Apteka dla Aptekarza" 2.0 w trybie kontroli następczej trafi do TK

Przepisy uzupełniają art. 99 Prawa farmaceutycznego, który dotyczy zasad przyznawania zezwoleń na prowadzenie apteki ogólnodostępnej i uszczelniają kwestię "przejmowania kontroli" nad prowadzeniem apteki. Określa (wprowadza nowe ustępy 3aa i 3ab), że niedozwolone jest przejęcie kontroli w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów nad podmiotem prowadzącym aptekę ogólnodostępną, jeżeli,

podmiotem przejmującym kontrolę jest podmiot inny niż:

  • farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu, prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą;
  • spółka jawna lub spółka partnerska, której przedmiotem działalności jest wyłącznie prowadzenie aptek, i w której wspólnikami (partnerami) są wyłącznie farmaceuci posiadający prawo wykonywania zawodu.

jeżeli podmiot (wspólnik lub partner spółki):

  • jest wspólnikiem lub partnerem w spółce lub spółkach, które prowadzą łącznie co najmniej 4 apteki ogólnodostępne lub
  • prowadzi co najmniej 4 apteki ogólnodostępne albo podmiot lub podmioty przez niego kontrolowane w sposób bezpośredni lub pośredni, w szczególności podmiot lub podmioty zależne w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, prowadzą co najmniej 4 apteki ogólnodostępne lub
  • jest członkiem grupy kapitałowej w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, której członkowie prowadzą łącznie co najmniej 4 apteki ogólnodostępne lub
  • wchodzi w skład organów spółki posiadającej zezwolenie na prowadzenie hurtowni farmaceutycznej lub zajmującej się pośrednictwem w obrocie produktami leczniczymi

Sprawdź w LEX: Jakie należy podjąć czynności i w jakim okresie, żeby przekazać w darowiźnie działającą aptekę córce? >

Czytaj także na Prawo.pl: Koniec ze swobodą zbywania spółek aptecznych

Kiedy niedozwolone będzie przejęcie apteki

Niedozwolone będzie przejęcie kontroli nad apteką, jeżeli w jej wyniku członkowie grupy kapitałowej prowadziliby łącznie więcej niż 4 apteki ogólnodostępne. Przepisy nie będą obowiązywały, jeżeli przejęcie kontroli nastąpiło w wyniku nabycia spadku. Wojewódzki inspektor farmaceutyczny będzie miał prawo cofnąć zezwolenie na prowadzenie apteki, gdy jej przejęcie nie będzie zgodne z prawem. Przejmujący aptekę może być wtedy ukarany karą pieniężną od 50 tys. zł do 5 mln zł. Kary będzie nakładał wojewódzki inspektor farmaceutyczny w drodze decyzji. Przepisy nie dotyczą przejęcia apteki, które nastąpiło przed wejściem w życie nowych zasad.

Czytaj w LEX: Rola właściciela apteki a samodzielność kierownika i farmaceuty >

"Apteka dla aptekarza"

Zasada „Apteka dla aptekarza” wprowadzona do prawa farmaceutycznego w 2017 r. (art. 99 dot. zezwoleń na prowadzenie apteki ogólnodostępnej) miała zachować na rynku status quo, czyli zapobiegać rozrastaniu się  sieci. Obecnie jeden podmiot co do zasady może mieć do czterech aptek w całym kraju (prawo, gdy weszło w życie, dotyczyło nowych zezwoleń, więc są podmioty, które mają więcej aptek). Zgodnie z tą zasadą, nową aptekę może prowadzić tylko farmaceuta (lub farmaceuci w ramach wybranych spółek osobowych). 

Sprawdź w LEX: Czy zarząd powiatu może wyznaczyć w uchwale aptekę do pełnienia dyżurów, bez zgody podmiotu prowadzącego aptekę? >

Związek Aptekarzy Pracodawców Polskich Aptek (ZAPPA) przekonuje, że jest to działanie na korzyść budżetu państwa, bo indywidualne apteki (30 proc. rynku) odprowadzają 2,5 razy więcej podatku niż apteki sieciowe (70 proc. rynku). To odpowiednio 715 mln zł i 280 mln zł - wylicza.