W stanowisku Zarządu Związku Województw RP dotyczącym rozwiązań podejmowanych na rzecz walki z pandemią COVID-19 w Polsce oraz przeciwdziałania jej skutkom gospodarczym i społecznym czytamy m.in., że polskie województwa samorządowe czynnie uczestniczą w przygotowaniu i wdrażaniu rozwiązań przeciwdziałającym zagrożeniu zdrowia i życia mieszkańców regionów. Chcą też ograniczać negatywne oddziaływanie pandemii na regionalną gospodarkę oraz rynek pracy.
Kluczowe obszary aktywności władz publicznych
Zarząd Związku Województw RP za kluczowe obszary aktywności władz publicznych uznaje:
- wsparcie ochrony zdrowia w skutecznej walce z pandemią COVID-19 poprzez m.in. doposażenie szpitali w niezbędny sprzęt oraz środki medyczne oraz wsparcie kadr medycznych,
- podejmowanie działań stabilizacyjnych i łagodzących skutki kryzysu wywołanego pandemią, dotykającego przedsiębiorstwa i ich pracowników, a skoncentrowanych przede wszystkim na zapewnieniu płynności finansowej firm oraz ochronie miejsc pracy.
Podkreśla, że województwa samorządowe odgrywają ważną rolę wspomagającą i uzupełniającą działania podejmowane przez rząd RP i wspierane przez Unię Europejską w walce z pandemią i jej skutkami.
Wsparcie ochrony zdrowia
Województwa jako podmioty tworzące dla wojewódzkich szpitali w związku z przewidywanym znaczącym wzrostem zachorowań postanawiają wspólnie walczyć z kryzysem wywołanym pandemią wirusa CoVID-19, tym bardziej, że wśród wskazanych przez Rząd RP jednoimiennych szpitali zakaźnych wiele jest regionalnych placówek. Apelują w związku z tym, aby dodatkowe koszty związane z przekształceniem ich w szpitale zakaźne, zostały objęte promesą rządowej rekompensaty.
W związku z apelem Światowej Organizacji Zdrowia do władz krajów europejskich w stanie epidemicznym o znaczne zwiększenie dostępności populacyjnej do tzw. szybkich testów CoVID-19, marszałkowie województw liczą na wsparcie i przychylność w obszarze działań na rzecz bezpieczeństwa zdrowotnego, w tym:
- pomoc organizacyjno–techniczną ze strony Rządu RP w zakupie aparatów do przeprowadzania badań molekularnych na obecność koronawirusa oraz zapewnienie zrównoważonego dostęp do nich w regionach poprzez ich optymalne rozmieszczenie terytorialne. W chwili obecnej w Polsce występują duże nierówności w dostępności do tego rodzaju aparatury diagnostycznej,
- dopuszczenie do krajowego, certyfikowanego systemu diagnostycznego laboratoriów (m.in. w placówkach, dla których podmiotem tworzącym jest województwo) oraz placówek prywatnych często już posiadających kompletne możliwości techniczne, osobowe i lokalowe do przeprowadzania lokalnych badań na obecność koronawirusa,
- standaryzację wytycznych, parametrów ilościowych i jakościowych lub rekomendacji w odniesieniu do sposobu prowadzenia przesiewowych testów serologicznych,
- określenie ścieżki postępowania w zakresie ewidencjonowania i grupowania oraz dywersyfikacji osób poddawanych testom przesiewowym z bezwzględnym udziałem inspekcji sanitarnej.
Przedstawiciele marszałków województw powinni być włączeni przez wojewodów do składów Wojewódzkich Zespołów Zarządzania Kryzysowego – apeluje ZW RP do rządu. Celem jest lepsza koordynacja działań i podniesienie jakości współpracy.
Czytaj też: Sesje rad online są dopuszczalne, prawo nie nakazuje fizycznej obecności
Regiony jako instytucje zarządzające regionalnymi programami operacyjnymi
Samorządy województw wprowadzają rozwiązania pozwalające chronić realizujących projekty ze środków europejskich i elastycznie reagować na poważne trudności dotykające beneficjentów, ale także koncentrują się na pilnych zmianach w regionalnych programach operacyjnych i przygotowaniu przedsięwzięć, które pozwolą strumień środków europejskich przekierować tam, gdzie są one w obecnych warunkach pandemii COVID-19 najbardziej potrzebne.
Obecnie samorządy polskich województw przygotowują poszczególne rozwiązania, obejmujące głównie wsparcie służby zdrowia oraz regionalnej gospodarki.
Rozwiązania krajowe i europejskie
Zarząd Związku Województw RP podkreśla, że wprowadzane rozwiązania krajowe
i europejskiej powinny być maksymalnie kompleksowe, a ich oddziaływanie zaplanowane w wymiarze długofalowym. Nawet jeśli nie jest obecnie możliwe oszacowanie wszystkich skutków, które wywoła pandemia COVID-19, to proces neutralizowania jej negatywnego oddziaływania na życie gospodarcze i społeczne w Polsce i Unii Europejskiej może potrwać lata – piszą marszałkowie w stanowisku.
Zarząd Związku Województw RP postuluje pilne podjęcie lub kontynuowanie negocjacji z Komisją Europejską celem:
- wyłączenia z wymogu koncentracji tematycznej (ang. ring-fencing) oraz wydatków klimatycznych środków przenoszonych w programach operacyjnych na przeciwdziałanie pandemii COVID-19,
- przyznania instytucjom zarządzającym programami operacyjnymi większych uprawnień w samodzielnym dokonywaniu zmian programów, polegającym na zwiększaniu do 10 proc. alokacji każdej osi priorytetowej programu, a w przypadku osi realizującej Cel Tematyczny 9, obejmujący ochronę zdrowia, do 30 proc.
Propozycje ZW RP
Marszałkowie są zdania, że należy w dłuższej perspektywie przekonywać Komisję Europejską do przyjęcia rozwiązań idących zdecydowanie dalej niż obecne propozycje, a obejmujących:
- odejście od konieczności osiągnięcia wskaźników produktu/rezultatu w projektach i zniesienie konsekwencji finansowych za nieosiągnięcie wskaźników w sytuacji, gdy na warunki realizacji projektów wpłynęły skutki pandemii COVID-19,
- podniesienie poziomu współfinansowania ze środków UE we wszystkich regionach z 85 do 90 proc., co w warunkach kryzysu wywołanego pandemią COVID-19, złagodzi warunki realizacji projektów przez beneficjentów i zapewnienia niezbędnego wkładu krajowego,
- zliberalizowanie przepisów dotyczących fazowania inwestycji, zwłaszcza w warunkach konieczności utrzymania pełnego montażu finansowego w zakresie wkładu krajowego,
- usankcjonowanie – podejmowanych obecnie w ramach programów operacyjnych szybkich reakcje na pandemię COVID-19 – na etapie zamykania programów poprzez wprowadzenie mechanizmu 10-procentowej elastyczności i rezygnację z korekt netto nakładanych przez Komisję Europejską na programy operacyjne,
- zmiany w definicji nieprawidłowości, wyłączające spod niej wszelkie działania lub zaniechania beneficjentów wywołane wyłącznie pandemią COVID-19,
- wydłużeniu o 1 rok okresu kwalifikowalności wydatków w perspektywie 2014-2020 – do 31 grudnia 2024 roku,
- dopuszczenie możliwości dofinansowania w programach operacyjnych inwestycji zakończonych.
Zarząd Związku Województw RP oczekuje też:
- przedstawienia szczegółów związanych z planowanym harmonogramem wejści w życie elementów tarczy antykryzysowej, trybem prac legislacyjnym oraz horyzontem czasowym, dla którego zaprojektowana jest pomoc Rządu RP,
- precyzyjnego określenia źródeł finansowania poszczególnych elementów tarczy antykryzysowej, w tym, w obszarze regionalnych i krajowych programów operacyjnych, zwłaszcza w określonej na 66 mld złotych części obejmującej wydatki sektora publiczneg z jasnym rozróżnieniem jakie działania finansowane będą przez Rząd RP a jakie oczekiwane są od Samorządów Województw,
- zapewnienia rozwiązań pozwalających na utrzymanie odpowiedniej kondycji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w warunkach pandemii COVID-19 i skutków nią wywołanych, które w przypadku samorządów województw będą oznaczać poważne obniżenie dochodów z tytułu CIT, a przez to zagrożenie dla świadczenia usług publicznych mieszkańcom regionów; systemowe rozwiązania rządowe mogłyby obejmować m.in. rekompensatę z tytułu utraconych dochodów, a także niewprowadzanie w przyszłości nowych obciążeń jednostek samorządu terytorialnego, na których sytuację finansową wpłynie – podobnie jak na sektor gospodarczy – negatywne oddziaływanie pandemii,
- wprowadzenia pilnych zmian w przepisach w zakresie finansów publicznych, niezbędnych dla sprawnego funkcjonowania samorządów terytorialnych w warunkach pandemii, a obejmujących m.in. przesunięcie terminów dla przygotowania sprawozdań finansowych, budżetowych i sprawozdań z operacji finansowych jednostek finansów publicznych, rozszerzenie kompetencji organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego o dokonywanie przeniesień pomiędzy działami klasyfikacji wydatków oraz udzielanie dotacji na rzecz podmiotów leczniczych.
- stworzenia odpowiednich warunków dla jak najszybszego uruchomienia wsparcia na rzecz utrzymania płynności przedsiębiorstw, które może zostać udostępnione poprzez pozostające w dyspozycji Województw środki z wkładów wniesionych w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2007-2013 do instrumentów inżynierii finansowej i aktualnie zarządzanych (w większości przypadków) przez Regionalne Fundusze Rozwoju, polegających na zawieszeniu rygorów stosowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych przy dystrybucji wsparcia zwrotnego służącego przedsiębiorstwom.
Więcej informacji na stronie internetowej Związku Województw RP
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
