Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził prawomocnymi orzeczeniami uchylenie 50 zarządzeń zastępczych wojewody mazowieckiego, zmieniających nazwy stołecznych ulic w ramach procesu dekomunizacji. Ostatnie wyroki zapadły w połowie kwietnia br.
Czytaj: NSA: Zarządzenia wojewodów zmieniające nazwy ulic sprzeczne z prawem>
Przy pierwszych decyzjach dekomunizacyjnych, gdy starych "patronów komunistycznych, symbolizujących ustrój totalitarny" zmieniano na współczesnych bohaterów, takich jak Zbigniew Herbert, Jacek Kaczmarski czy Lech Kaczyński, wydziały wieczystoksięgowe sądów zawiadamiały właścicieli nieruchomości o wpisach do ksiąg wieczystych z urzędu.
Czytaj: Dekomunizacja: jest bałagan w nazwach ulic, zmiany jeszcze nieprawomocne>>
Obecnie po wydaniu prawomocnych wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, które uchylały nazwy ulic powstałe w wyniku zarządzenia zastępczego wojewody mazowieckiego - panuje cisza. Tabliczki z nazwiskami nowych patronów ulic nadal tkwią na większości budynków. Powrotu do "starych" adresów na razie za bardzo nie widać. A co się dzieje w księgach wieczystych?
Ruch należy do urzędu miasta, nie wojewody
Radca prawny Maja Dudak, która na rozprawach przed sądem wojewódzkim pierwszej instancji reprezentowała wojewodę twierdzi, że teraz sprawą wpisów do ksiąg wieczystych powinno się zająć miasto. Ustawa tzw. dekomunizacyjna (z 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych...) nic nie mówi o tym, czy sądy wieczystoksięgowe z urzędu mają wykonać orzeczenia NSA. Ustawa przesądziła tylko na czyj koszt tablice z nazwami będą zmieniane. Opłaca je gmina.
Podstawą jest art. 6a) ustawy, który mówi w ustępie drugim, że w przypadku wykonania przez wojewodę czynności (zmiany ulic, placów itd) zwrot kosztów przez jednostkę samorządu terytorialnego albo związek, następuje na podstawie właściwych w danym przypadku dokumentów finansowo-księgowych, w terminie 30 dni od dnia ich przekazania przez wojewodę.
Nie czekać na ruch sądu
- Na skutek wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, uchylających zarządzenia zastępcze wojewody w sprawie nazw ulic, placów i budynków, trzeba wrócić do nazw pierwotnych - mówi reprezentujący urząd miasta w sądzie, adwokat Adam Jaroszyński. - Jeśli wydziały ksiąg wieczystych nie zareagowały na ten prawomocny wyrok, to osoby zainteresowane kupnem czy sprzedażą lokali już teraz powinny same wystąpić z wnioskiem o zmianę wpisu do księgi, nie czekać na ruch sądu.
Do wniosku właściciel nieruchomości powinien dołączyć wyrok sądu - dodaje adwokat.
Jeśli pojawią się dalsze koszty wpisu do ksiąg wieczystych oraz zawieszania poprzednich tablic, to urząd miasta powinien je pokryć, a następnie zgłosić roszczenie do urzędu wojewódzkiego o zwrot nakładów.
Koszty ponownych zmian
W wydziale ksiąg wieczystych sądu rejonowego dla Warszawy-Mokotowa poinformowano nas, że obecnie personel czeka na informacje z urzędu miasta, tak jak działo się przy pierwszej zmianie nazw ulic. Co więcej, ratusz musi znaleźć fundusze na korekty w księgach wieczystych, gdyż nie są to małe koszty - jednorazowo zmiana wpisu wynosi 60 zł. A zmienić trzeba około 600 tablic ulic, co odpowiednio mnoży się przez właścicieli nieruchomości.
Koszty też ponoszą spółdzielnie mieszkaniowe, np. ursynowska Spółdzielnia "Na skraju" oszacowała, że zapłaci za nieudaną dekomunizację ok. 30 tys. złotych.
W Urzędzie miasta informują, że art. 5 ustawy dekomunizacyjnej, który mówi, że pisma oraz postępowania sądowe i administracyjne w sprawach dotyczących ujawnienia w księgach wieczystych oraz uwzględnienia w rejestrach zmiany nazwy są wolne od opłat i nie ma zastosowania przy kolejnych zmianach nazw ulic tj. przy przywróceniu przez sąd poprzednich nazw ani przy ewentualnej kolejnej zmianie nazw tych ulic.
Ewidencja ludności - dowody osobiste, prawa jazdy
Dokumentów tych nie trzeba wymieniać - informuje ratusz.
Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 lutego 2019 r. w sprawie wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami, prawa jazdy wydane przed dniem wejścia w życie tego rozporządzenia, zgodnie z wzorami określonymi w przepisach dotychczasowych, zachowują ważność przez okres, na który zostały wydane. A co ważne - nie podlegają wymianie w przypadku zmiany adresu zamieszkania posiadacza dokumentu.
Zmiana wpisu w CEIDG, KRS
Przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność podlegającą wpisowi w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub w KRS, powinni dokonać zmian w tym rejestrze, jeżeli wpisy obejmują dane adresowe, w których zmieniła się nazwa ulicy.
Banki i instytucje
Zmianę adresu w bankach i innych instytucjach należy zgłaszać indywidualnie, zgodnie z przyjętymi przez te podmioty zasadami.
Zarząd Dróg Miejskich odpowiadający za system informacji przestrzennej wymienił w 2018 r. tabliczki, które kosztowały ok. 450 tys. złotych. Niektóre stare tablice znajdują się jeszcze w magazynach, ale część jest zniszczona i nie nadaje się do ponownego zawieszenia.
