Oferowanie realizacji zamówienia publicznego za rażąco niskim wynagrodzeniem jest bardzo często wskazywane jako jeden z głównych problemów, z jakimi borykają się uczestnicy systemu zamówień publicznych.

Rażące dysproporcje pomiędzy oferowanymi przez wykonawców cenami muszą być wyjaśniane w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej jako p.z.p.). Niedopuszczenie do realizacji publicznego kontraktu przez wykonawcę zaniżającego cenę świadczonych usług, dostaw lub robót budowlanych winno być priorytetem każdego zamawiającego. Procedura wyjaśniania ceny musi być jednak przemyślana, tak by odpowiedź na wezwanie rzeczywiście zawierała wyjaśnienie wszystkich wątpliwości organizatora postępowania.

Zamawiający musi zbadać czy cena jest rażąco niska >>

Oczekiwanie przedstawienia przez wykonawców wyjaśnień szczegółowo obrazujących przyczyny oferowania wynagrodzenia na poziomie budzącym obawy co do rzetelności wyceny, musi być powiązane z prawidłowo przygotowanym wezwaniem do wyjaśnień. Kierowane do wykonawców żądanie wyjaśnień nie może ograniczać się do zacytowania fragmentu p.z.p.

Zamawiający często zapominają o tym, że treść złożonych wyjaśnień jest pochodną treści wezwania. Jeżeli wezwanie nie zawiera szczegółowego określenia elementów jaki mają być wyjaśnione, to nie sposób oczekiwać od wykonawcy przedstawienia wyjaśnień uwzględniających elementy nie wyspecyfikowane w wezwaniu.

Zamawiający zwraca się o wyjaśnienia ws. rażąco niskiej ceny >>

Na konieczność jednoznacznego i precyzyjnego formułowania wezwania o jakim mowa w art. 90 p.z.p. zwrócono uwagę m.in. w wyroku KIO z dnia 10 lipca 2013 r. (Sygn. akt: KIO 1498/13) oraz w wyroku KIO z dnia 28 lipca 2014 r. (Sygn. akt: KIO 1399/14). W pierwszym z przywołanych wyroków podkreślono, że wezwanie do wyjaśnienia ceny należy formułować w formie pytań wskazujących elementy oferty, które podczas badania wzbudziły wątpliwości i które mają być wyjaśnione. Zbyt ogólnikowe formułowanie żądania wyjaśniania ceny powoduje, iż wykonawca może się jedynie domyślać w jakim kierunku mają być przygotowane wyjaśnienia, ale nie wie czy domysły jakimi się kieruje są zgodne z niewyartykułowanymi intencjami zamawiającego. W ocenie KIO brak precyzyjnego oznaczenia elementów jakie muszą być wyjaśnione nie może wywoływać konsekwencji w postaci zarzutu przedstawienia zbyt ogólnych wyjaśnień. W podobnym tonie wypowiedziała się KIO w drugim wyroku, w którym wskazano m.in., iż w sytuacji gdy pytanie zamawiającego nie odnosi się do konkretnych elementów oferty, a więc ma ogólny charakter i nie precyzuje przyczyn wątpliwości zamawiającego co do ceny, to zamawiający nie może czynić wykonawcy zarzutu przedstawienia ogólnikowych wyjaśnień. Na znaczenia treści wezwania kierowanego do wykonawcy KIO zwróciło także uwagę w wyroku z dnia 6 listopada (Sygn. akt: KIO 2222/14).