Materiałem wyborczym jest każdy pochodzący od komitetu wyborczego upubliczniony i utrwalony przekaz informacji, mający związek z zarządzonymi wyborami. Są nimi w szczególności plakaty, hasła i banery wyborcze, za pomocą których komitety wyborcze prowadzą agitację wyborczą, czyli publiczne nakłanianie lub zachęcanie do głosowania w określony sposób, w tym w szczególności do głosowania na kandydata określonego komitetu.
Zgodnie z art. 110 par. 6 Kodeksu wyborczego, plakaty i hasła wyborcze oraz urządzenia ogłoszeniowe ustawione w celu prowadzenia agitacji wyborczej należy usunąć w terminie 30 dni po dniu wyborów. Nieusunięcie ich przez pełnomocników wyborczych we wskazanym terminie zagrożone jest grzywną.
Chcesz zapisać ten artykuł i wrócić do niego w przyszłości? Skorzystaj z nowych możliwości na Moje Prawo.pl
Nie zawsze 30 dni na usunięcie
Obowiązek, o którym mowa, nie dotyczy jednak sytuacji, w której plakaty i hasła wyborcze oraz urządzenia ogłoszeniowe ustawione w celu prowadzenia agitacji wyborczej znajdują się na nieruchomościach, obiektach lub urządzeniach niebędących własnością Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków lub stowarzyszeń, komunalnych osób prawnych oraz spółek, w których większość akcji lub udziałów ma Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki, oraz fundacji utworzonych przez organy władzy publicznej, a pozostawienie plakatów i haseł wyborczych oraz urządzeń ogłoszeniowych po upływie wskazanego wyżej terminu nastąpi za zgodą właściciela.
Zobacz wzór dokumentu: Decyzja o usunięciu plakatów wyborczych >
Wyjątek opisany w art. 110 par. 6a Kodeksu wyborczego odwołuje się wyłącznie do kryterium własności, co oznacza, że użytkownicy wieczyści, użytkownicy, dzierżawcy, czy najemcy nie mają prawa wyrażenia zgody na pozostawienie plakatów, haseł, czy urządzeń ogłoszeniowych.
Przeczytaj także: Agitacja wyborcza na balkonach i parkanach nie zawsze legalna
Baner wyborczy jako dekoracja na płocie
Treść wspomnianego przepisu Kodeksu wyborczego ma zapewnić właścicielom prawo do decydowania o wyglądzie ich nieruchomości i o tym, co na tych nieruchomościach się znajduje. Koresponduje przy tym z art. 21 Konstytucji RP oraz art. 140 Kodeksu cywilnego, który stanowi, iż w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.
Oznacza to, że plakaty i hasła wyborcze oraz urządzenia ogłoszeniowe ustawione w celu prowadzenia agitacji wyborczej mogą być pozostawione na nieruchomościach, obiektach lub urządzeniach za zgodą ich właścicieli (z uwzględnieniem wyjątków wskazanych w art. 110 par. 6a Kodeksu wyborczego), także po zakończeniu wyborów, a nawet wykorzystane w tym samym celu, przez tę samą osobę (właściciela nieruchomości, obiektu lub urządzenia) w kolejnych wyborach.
Czytaj też w LEX: Usuwanie plakatów i haseł wyborczych >
Zachętą do takich działań może być treść art. 132 par. 5 pkt 4 Kodeksu wyborczego, zgodnie z którym komitetom wyborczym nie wolno przyjmować korzyści majątkowych o charakterze niepieniężnym, z wyjątkiem nieodpłatnego udostępniania miejsc do ekspozycji materiałów wyborczych przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej w zakresie reklamy.
Sprawdź też w LEX: Co może zrobić właściciel obiektu samorządowego gdy komitet wyborczy umieszcza materiały wyborcze na obiektach bez jego zgody? >
PKW postuluje zmiany
Problem dostrzegła także Państwowa Komisja Wyborcza, która postuluje wykreślenie art. 110 par. 6a Kodeksu wyborczego. Zdaniem organu wyborczego przepis ten pozwala de facto na wykorzystywanie materiałów wyborczych z minionych wyborów w kolejnych wyborach, co jest sprzeczne z zasadami prowadzenia i finansowania kampanii wyborczej. To ważne, bo Komitet wyborczy, prowadząc kampanię, nie może przekroczyć limitu wydatków.
PKW postuluje także dokonanie zmiany w art. 110 Kodeksu wyborczego dotyczącej paragrafu 1. Przepis ten wskazuje, że na ścianach budynków, przystankach komunikacji publicznej, tablicach i słupach ogłoszeniowych, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych można umieszczać plakaty i hasła wyborcze wyłącznie po uzyskaniu zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia. PKW rekomenduje taką zamianę przepisu, by z jasno z niego wynikało prawo właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia do usunięcia materiałów umieszczonych bez jego zgody na koszt podmiotu, który je umieścił. Kwestia ta wywołuje liczne wątpliwości ze względu na treść art. 109 par 3 Kodeksu wyborczego, który przyznaje materiałom wyborczym ochronę prawną.
Sprawdź też w LEX: Czy wieszanie banerów i plakatów wyborczych na budynkach będących siedzibami ochotniczych straży pożarnych narusza przepisy prawa? >
