Obywatele Ukrainy, aby otrzymać wsparcie z polskiego systemu pomocy społecznej, muszą posiadać polskie orzeczenie o niepełnosprawności na podstawie ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy. Jednak RPO zwraca uwagę, że rozwiązania tej ustawy nie odnoszą się do dostosowania procedur dla nich w związku z koniecznością otrzymania polskiego orzeczenia. - Procedura ta nie uwzględnia jednak ich dodatkowych trudności. Zasadniczym problemem jest konieczność przedłożenia dokumentów potwierdzających stan zdrowia, tj. dokumentacji medycznej czy opinii psychologiczno-pedagogicznej. Spełnienie tego wymogu jest trudne lub wręcz niemożliwe w związku z tym, że część osób straciła dokumentację w wyniku działań wojennych lub nie zabrała jej z Ukrainy – pisze prof. Marcin Wiącek w piśmie do minister rodziny Marleny Maląg. Podkreśla, że z samorządów wpływają do niego skargi w tym temacie. Od dawna problem ten porusza także Związek Powiatów Polskich czy Unia Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza.

Przeczytaj także:  Niepełnosprawny uchodźca musi mieć polskie orzeczenie>>

WZORY DOKUMENTÓW:

Uchodźca orzeka się tak jak Polak

- Sprawa ta nie została uregulowana przepisami specustawy – mówi Dorota Bąbiak-Kowalska, radca prawny, zastępca dyrektora Biura Unii Metropolii Polskich. – Jedyną dostępną obecnie drogą jest przejście pełnej, polskiej procedury orzeczeniowej, co może być utrudnione również i z tego względu, że niepełnosprawni uchodźcy często nie dysponują pełną dokumentacją leczniczą w tym zakresie – wskazuje.

Na kwietniowym posiedzeniu Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego Małgorzata Wójcik, zastępca dyrektora w biurze pełnomocnika ds. osób niepełnosprawnych podkreśliła, że organ orzekający może skorzystać z możliwości skorzystania z przepisu o zawieszeniu postępowania. Jednak, jak zauważa RPO, to nie przyczyni się do wydania orzeczenia w możliwie najkrótszym terminie.

Czytaj też: Orzecznictwo o niepełnosprawności - poradnik na przykładach >>>

- Godnym rozważenia wydaje się zatem uwzględnienie możliwości wydania orzeczenia o niepełnosprawności w oparciu o zaświadczenie lekarza i przedłożone ukraińskie orzeczenie o niepełnosprawności – sugeruje RPO.

 

Orzeczenie o niepełnosprawności dla Ukraińca w ciągu 3-4 tygodni

W poznańskim powiatowym zespole orzeczniczym (PZON) wydaje się średnio miesięcznie ok. 100 orzeczeń o niepełnosprawności dla uchodźców z Ukrainy, w Opolu ok. 60. – Jak na 1000 przyjmowanych miesięcznie wniosków ogółem, nie jest to aż wielka liczba – zaznacza Marzenna Perkowska, przewodnicząca Zespołu w Poznaniu. – Wydawanie orzeczeń idzie coraz płynniej, najczęściej obywatele Ukrainy jednak mają ze sobą dokumentację, nawet częściową, sporadycznie się zdarza, że nie mają żadnej. Dokumentacja, którą posiadają najczęściej pozwala na orzekanie, nie jest więc najgorzej, spodziewaliśmy się, że będzie z tym większy problem. Dostarczają ją do Zespołu przetłumaczoną na język polski – dodaje.

Małgorzata Rajczyk, przewodnicząca PZON w Opolu informuje zaś, że wydanie orzeczenia tak dla obywatela Ukrainy, jak i dla Polaka trwa tam 3-4 tygodnie. - Obecnie Ukraińcy często zgłaszają się do nas już z dokumentacją wydaną w Polsce np. ze szpitali. Coraz lepiej to idzie, mieliśmy już nawet diagnozę funkcjonalną wydaną po polsku – mówi Małgorzata Rajczyk.

Większych problemów z orzekaniem Ukraińców nie notuje też Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Lublinie. – Do 1 lipca wpłynęło 85 wniosków o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności od obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Lublina po 24 lutego. Proces wydawania orzeczeń dla uchodźców z Ukrainy trwa tyle co w przypadku pozostałych spraw, tj. nie dłużej niż miesiąc, a w przypadku sprawy szczególnie skomplikowanej nie dłużej niż dwa miesiące – mówi Anna Czerwonka z Biura Prasowego w Kancelarii Prezydenta Miasta Lublin. Dodaje, że zespół nie odnotował problemów w zakresie wydawania orzeczeń dla obywateli Ukrainy. Większość składanych przez nich dokumentów jest kompletna i nie wymaga uzupełnienia, czy dodatkowych wyjaśnień.

 

Orzeczenia dla uchodźców z Ukrainy sfinansuje budżet państwa

RPO zwraca też uwagę, że wsparcie finansowane dla uchodźców przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych nie powinno ograniczać się do możliwości zaopatrzenia w wyroby medyczne, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Ale samorządy mają obawy z korzystaniem ze środków PFRON z programu pomocowego dla uchodźców z Ukrainy.

W ostatniej nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy wskazano wprost źródło finansowania kosztów wydawania orzeczeń o niepełnosprawności dla obywateli Ukrainy ze środków z budżetu państwa.

Więcej o nowelizacji ustawy: Kolejna nowelizacja specustawy wprowadza zmiany w zakresie pomocy obywatelom Ukrainy>>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.