Tymczasowa ochrona to instrument, który UE uruchamia w wyjątkowych okolicznościach w razie masowego napływu wysiedleńców. Po inwazji na Ukrainę mechanizm ten został uruchomiony 4 marca 2022 r. Potem został automatycznie przedłużony o rok.

Uruchomienie tymczasowej ochrony zapewnia natychmiastową i zbiorową (czyli niewymagającą rozpatrywania pojedynczych wniosków) ochronę dla wysiedleńców, którzy nie mogą wrócić do państwa pochodzenia.

Jakie prawa daje tymczasowa ochrona

Ma ona zmniejszyć presję na krajowe systemy azylowe i w całej UE dać wysiedleńcom ujednolicone prawa, takie jak:

  • prawo pobytu,
  • dostęp do rynku pracy i zakwaterowania,
  • pomoc medyczna,
  • pomoc społeczna,
  • dostęp dzieci do edukacji.

By przedłużyć obowiązywanie tego mechanizmu, Rada UE będzie musiała formalnie przyjąć decyzję w tym zakresie. Nastąpi to, gdy zakończy się weryfikacja prawno-językowa nowych przepisów i ich tłumaczenie na wszystkie języki UE.

Dyrektywa UE o tymczasowej ochronie została przyjęta w 2001 r. w następstwie pojawienia się w Europie – w wyniku konfliktów zbrojnych na Bałkanach Zachodnich – ogromnej liczby wysiedleńców, zwłaszcza z Bośni i Hercegowiny oraz Kosowa.

Komu przysługuje ochrona tymczasowa

Ochrona tymczasowa przysługuje następującym osobom (o ile mieszkały one w Ukrainie w dniu 24 lutego 2022 r. lub wcześniej):

  • obywatelom Ukrainy i członkom ich rodzin,
  • nie-Ukraińcom i bezpaństwowcom objętym w Ukrainie ochroną międzynarodową (np. uchodźcom i osobom pod ochroną uzupełniającą) oraz członkom ich rodzin,
  • nie-Ukraińcom z zezwoleniem na pobyt stały, którzy nie mogą bezpiecznie i trwale wrócić do kraju pochodzenia (i którzy mogą również podlegać odpowiedniej ochronie w państwie UE).

Może też przysługiwać na przykład:

  • obywatelom Ukrainy, którzy uciekli z Ukrainy niedługo przed 24 lutego,
  • obywatelom Ukrainy, którzy znaleźli się na terytorium UE tuż przed 24 lutego (np. jako turyści czy pracownicy),
  • nie-Ukraińcom z zezwoleniem na pobyt tymczasowy, którzy nie mogą bezpiecznie i trwale wrócić do kraju pochodzenia.

Wszystkie osoby uciekające z Ukrainy (bez względu na przynależną im kategorię) mogą wjechać do UE, zanim wrócą do miejsca pochodzenia.

Ochrona tymczasowa przysługuje automatycznie, ale trzeba wystąpić o zezwolenie na pobyt w państwie UE, w którym postanowiło się pozostać.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.