Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym  szczegółowo określa tryb sporządzania i uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (dalej: plan) oraz obowiązki organów gminy z tym związane. Przy sporządzaniu planu organy gminy są związane ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (dalej: studium), zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym . Z kolei art. 20 ust. 1 stawia wymóg, by rada gminy uchwaliła plan „po stwierdzeniu jego zgodności z ustaleniami studium”. Na tle tego sformułowania powstały wątpliwości, czy rada gminy jest upoważniona do stwierdzenia zgodności ze studium w uchwale dotyczącej planu, czy jest zobowiązana do podjęcia odrębnej uchwały, w której taką zgodność stwierdzi.

W praktyce organów nadzoru oraz sądów administracyjnych przyjęto interpretację, że stwierdzenie zgodności planu ze studium może nastąpić tylko w odrębnej uchwale. Przykładem jest rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z dnia 1 września 2006 r. nr PN.II.0911/188/06 (NZS 2006/6/110, LEX Nr 235587), w którym organ orzekł, iż art. 20 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym  nie wskazuje czy wypowiedź rady w sprawie zgodności planu ze studium przybiera postać odrębnego dokumentu. Analiza treści przepisu wskazuje, że uchwalenie planu, wraz z jednoczesnym rozstrzygnięciem o kwestiach w nim wymienionych, następuje po stwierdzeniu zgodności planu ze studium. Stwierdzenie zgodności planu miejscowego ze studium jest zatem czynnością towarzyszącą uchwaleniu planu, ale następuje przed jego uchwaleniem. Wojewoda powołał się przy tym na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 9 lutego 2006 r. sygn. II SA/Bk 583/05 (LEX Nr 173715), w którym sąd przywołał ten sam argument. Sąd stwierdził, że takie naruszenie jest istotnym naruszeniem trybu sporządzania planu, więc w konsekwencji powoduje to nieważność uchwały, zgodnie z postanowieniami art. 28 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym . W innym orzeczeniu tego sądu (z dnia 20 kwietnia 2006 r. sygn. II SA/Bk 906/05, LEX Nr 194662) czytamy, że stwierdzenie owej zgodności jest warunkiem uchwalenia planu nie tylko formalnym. Stwierdzenie zgodności ustaleń nowego planu (a konkretnie ostatecznej wersji tego planu) ze studium staje się aktem, który na etapie zaskarżenia uchwały zatwierdzającej plan, bądź wcześniej (o ile uchwała stwierdzająca zgodność nowych ustaleń planistycznych ze studium zostanie podjęta na innej wcześniejszej sesji, niż uchwała zatwierdzająca plan), podlegać winno merytorycznej ocenie. Podobnie orzekł również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (wyrok z dnia 12 czerwca 2007 r. sygn. IV SA/Wa 2091/06, LEX Nr 341285), że nie jest możliwe, aby stwierdzenie tej zgodności nastąpiło w tej samej uchwale, w której następuje uchwalenie planu. Taki sposób procedowania nad uchwałą planistyczną musi być oceniony jako istotnie naruszający tryb postępowania.

Taką wykładnię przepisu art. 20 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zakwestionował z kolei Naczelny Sąd Administracyjny. W wyroku z dnia 8 sierpnia 2006 r. sygn. II OSK 698/06, odnosząc się do powołanego wcześniej orzeczenia WSA II SA/Bk 583/05, NSA wyjaśnił, iż należy się zgodzić z wykładnią przyjmującą stanowisko wskazujące na zasadność podjęcia odrębnej uchwały rady gminy w kwestii zgodności ustaleń projektu planu, ale jednak wymogu tam zawartego nie można traktować w kategoriach bezwzględnego obowiązku rady. Restrykcyjny charakter regulacji art. 28 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest zastrzeżony do przypadków najcięższych naruszeń prawa przy sporządzaniu projektu planu i takie uchybienie nie może być traktowane jako istotne naruszenie trybu skutkujące nieważnością podjętego planu.

W innym wyroku NSA (z dnia 22 lutego 2007 r. sygn. II OSK 1863/06, LEX Nr 337467) zinterpretował art. 20 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w ten sposób, że nie stanowi on, że ma być podjęta odrębna uchwała o zgodności projektu planu ze studium. Skoro więc omawiana kwestia nie jest oczywista, to trudno mówić (tylko na podstawie braku odrębnej uchwały) o nieważności uchwały w sprawie uchwalenia planu miejscowego. I orzekł wręcz, że wymaganie podjęcia przez radę gminy uchwały o zgodności projektu planu z ustaleniami studium zostaje spełniony zarówno w sytuacji, gdy zostanie podjęta odrębna uchwała w tym przedmiocie, jak i wówczas, gdy uchwała o zgodności projektu planu miejscowego z ustaleniami studium podjęta zostanie w części wstępnej uchwały w sprawie uchwalenia planu. Wykładnię taką podtrzymał WSA w Olsztynie (wyrok z dnia 13 grudnia 2007 r. sygn. II SA/Ol 993/07, LEX Nr 357621) dodając jednocześnie, że w przypadku wybrania przez radę formy odrębnej uchwały, można ją podjąć tylko przed uchwaleniem planu, nigdy zaś uchwała taka nie może zostać podjęta po jego uchwaleniu.

Z taką interpretacją należy się zgodzić. Ustawa w żadnym przepisie nie wskazuje wyraźnie, że stwierdzenie zgodności planu ze studium może nastąpić tylko w odrębnej uchwale. Taka wykładnia art. 20 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest zdecydowanie zbyt daleko idąca, a tym bardziej nie można z niej wyprowadzić wniosku, że jest to istotne naruszenie trybu sporządzania planu, które powinno skutkować orzeczeniem o nieważności uchwały w sprawie planu. Ponadto, stwierdzenie zgodności planu ze studium w uchwale przyjmującej plan jest częstą praktyką gmin. Zablokowanie jej jest z pewnością niekorzystne dla gmin, które muszą wówczas ponawiać cały proces planistyczny.

Przydatne materiały:

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.)