Możliwość złożenia skargi na brak dostępności architektonicznej, informacyjno-komunikacyjnej lub instytucji publicznej przewiduje ustawa z 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Przepis o składaniu skargi wszedł w życie 6 września 2021 r. Okazuje się jednak, że możliwość taka nie jest zbyt często wykorzystywana przez osoby ze szczególnymi potrzebami lub ich opiekunów, co może wynikać z braku wiedzy, że można to zrobić, ale też jak zrobić to poprawnie. Z informacji przekazanej przez PFRON wynika, że do 11 maja 2022 r. wpłynęło raptem 25 skarg na brak dostępności, w tym w ubiegłym roku - 15 skarg.

Czytaj też: Wyznaczenie koordynatora do spraw dostępności w urzędzie JST >

Czytaj też: Postępowanie skargowe w przypadku braku dostępności architektonicznej lub informacyjno-komunikacyjnej >

Skarga na brak dostępności, ale tylko instytucji publicznych

Małgorzata Gaj rzecznik prasowa PFRON informuje, że każda ze spraw została rozpatrzona, z tym że część z nich jedynie formalnie, ponieważ nie spełniały one wymagań przewidzianych przepisami. Z tego względu nie było możliwe wszczęcie postępowania i merytoryczne rozstrzygnięcie np. z 15 skarg, które wpłynęły w 2021 r. tylko dwie spełniały wymogi formalne.

- Powodem takiej sytuacji jest nie do końca zrozumiana procedura, polegająca na konieczności wcześniejszego złożenia wniosku o zapewnienie dostępności, a dopiero potem skargi. Niektóre osoby od razu składały skargę, co jest niezgodne z ustawą o zapewnianiu dostępności. Drugim czynnikiem jest brak świadomości prawnej, który powoduje, że skarżony jest podmiot niepodlegający obowiązkowi zapewnienia dostępności - podkreśla Małgorzata Gaj.

Skargę na brak dostępności można bowiem składać tylko w odniesieniu do instytucji publicznych.

Czego dotyczyły skargi na brak dostępności

Te, które wpłynęły dotąd dotyczyły np. niedostępnych ciągów komunikacyjnych, braku urządzeń lub niezastosowaniu środków technicznych i rozwiązań architektonicznych w budynku, które umożliwiłyby dostęp do wszystkich pomieszczeń. Często chodziło po prostu o brak windy, a przez to brak możliwości dostania się na wyższe kondygnacje budynku. Skargi dotyczyły też niedostępnych form komunikacji jak np. brak tłumacza języka migowego. - Ciekawą sprawą jest skarga związana z brakiem dostępności środków komunikacji, ponieważ brak komunikatów w autobusach i na przystankach utrudnia osobom niewidomym samodzielne korzystanie z komunikacji publicznej – mówi Małgorzata Gaj.

Czytaj też: Zadania jst związane z zapewnianiem dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami >>>

Innym przypadkiem było żądanie, aby podmiot zapewnił transmisję posiedzeń komisji, ponieważ stan zdrowia uniemożliwiał skarżącemu jako obywatelowi udział w jej pracach.  - Mieliśmy także do czynienia z oczekiwaniem, aby podmiot publiczny umożliwił osobie skarżącej działanie w sposób, którego nie przewidywały niestety przepisy postępowania – dodaje rzeczniczka PFRON.

- Dotąd skarga na brak dostępności ani wiosek o jej zapewnienie nie wpłynęły na przykład do Urzędu Miasta w Nysie – informuje Elwira Ślimak zastępca burmistrza. Tak jak, do Urzędu Miasta w Krakowie. - Natomiast z informacji zebranych wśród miejskich jednostek oraz spółek wynika, że do Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji w Krakowie wpłynął wniosek dotyczący zmiany sposobu zapowiadania zewnętrznego w pojazdach MPK. Wniosek jest konsultowany z organizacjami reprezentującymi osoby słabowidzące i niewidome – mówi Anna Latocha z biura prasowego UM w Krakowie.

 

 

Małgorzata Jarosińska-Jedynak, wiceminister Funduszy i Polityki Regionalnej informuje, że dotychczas wniosków o zapewnienie dostępności nie wpłynęło o wiele więcej niż skarg.  – Prawdopodobnie osoby niepełnosprawne nie są do końca dobrze o tym poinformowane. Kampania informacyjno-promocyjna jest prowadzona razem z PFRON – powiedziała.

 

Skarżone szkoły, dworce, urzędy 

Z danych PFRON wynika, że najczęściej skarżonymi podmiotami były:

  • szkoły podstawowe,
  • sądy,
  • urzędy administracji publicznej np. gminy,
  • uniwersytety i jednostki naukowe,
  • dworce kolejowe,
  • przedsiębiorstwo komunikacyjne,
  • ośrodki opieki społecznej,
  • placówki ochrony zdrowia.

Skargi dotyczyły braku dostępności architektonicznej oraz informacyjno-komunikacyjnej.  W skargach spełniających wymagania formalne toczą się obecnie postępowania administracyjne. - Jedno z nich zakończyło się właśnie wydaniem decyzji nakazującej zapewnienie dostępności. Decyzja ta nie jest ostateczna, ale należy oczekiwać, że nie będzie skarżona, ponieważ w sprawie toczyła się mediacja i strony uzgodniły warunki zapewnienia dostępności – mówi Małgorzata Gaj.

Chodzi tutaj o szkołę podstawową, w której do niektórych pomieszczeń, poruszający się na wózku uczeń nie ma dostępu z powodu braku windy. - Schodołaz, czyli urządzenie które ułatwia obsługę transportu osób niepełnosprawnych na wyższe kondygnacje budynku, nie rozwiązuje w tym przypadku problemu, ponieważ oznacza jedynie dostęp alternatywny.  To zaś nie jest dostępność, gdyż osoba ze szczególnymi potrzebami nie może samodzielnie, tak jak pozostałe osoby, funkcjonować w bieżącym życiu, na przykład wypożyczać książek – dodaje rzeczniczka PFRON.

Czytaj także: Wspólnoty mieszkaniowe bez obowiązku zapewnienia dostępności>>

WZORY DOKUMENTÓW:

 

Jak złożyć skargę na brak dostępności

Każdy, nie tyko osoba ze szczególnymi potrzebami, może poinformować instytucję publiczną o braku dostępności. Natomiast wniosek o zapewnienie dostępności lub skargę na brak dostępności może złożyć osoba ze szczególnym potrzebami lub jej opiekun. Warto pamiętać, że osoby ze szczególnymi potrzebami to nie tylko osoby z niepełnosprawnościami. Może być nią każda osoba w określonej sytuacji np. ze złamaną nogą, dźwigająca w podróży ciężki bagaż, kobieta w ciąży.

Aby móc złożyć skargę na brak dostępności, najpierw należy złożyć wniosek o zapewnienie dostępności. Złożenie samej skargi spowoduje braki formalne i to, że nie zostanie ona rozpatrzona. Zarówno wniosek, jak i skargę składamy w instytucji publicznej, która nie zapewnia dostępności. Ma ona 14 dni na usunięcie bariery, a jeśli nie jest to możliwe w tym czasie, musi poinformować o przyczynie opóźnienia wnioskującego. Wyznacza wtedy nowy termin zapewnienia dostępności, ale nie dłuższy niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku. Dopiero gdy instytucja nie wywiąże się z tych zobowiązań, można złożyć skargę na brak dostępności. Wszystkie szczegółowe informacje dostępne są na stronie PFRON dostepnosc.pfron.org.pl.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.