Ponadto ustawa obejmie członków ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym.
Rady na każdym szczeblu
Proponowane rozwiązania mają zapewnić większe popularyzowanie idei przedstawicielstwa osób starszych na wszystkich szczeblach samorządu terytorialnego, zwiększyć udział osób starszych w zakresie współdecydowania o sprawach lokalnych oraz pobudzić aktywność osób starszych w społeczności lokalnej. Rady seniorów będą reprezentowały interesy i potrzeby starszych mieszkańców wobec władz samorządowych, a także brały czynny udział w formułowaniu oraz przekazywaniu stanowisk dotyczących nie tylko strategicznych, ale i bieżących planów rozwoju jednostek samorządu terytorialnego.
Czytaj też: Samorządy nie wykorzystują potencjału 60+
Przyjmuje się, że każdy szczebel samorządu terytorialnego powinien mieć prawnie uregulowaną możliwość sprzyjania solidarności międzypokoleniowej oraz tworzenia warunków do pobudzania aktywności obywatelskiej osób starszych w społeczności lokalnej.
Według autorów projektu - rady seniorów będą odgrywały istotną rolę w przygotowaniu społeczności lokalnych na zmiany wynikające z uwarunkowań demograficznych.
Rady już działają
W obowiązującym stanie prawnym tylko ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym zawiera przepisy regulujące materię dotyczącą gminnych rad seniorów. Przepisy art. 5c tej ustawy zawierają podstawę prawną do utworzenia gminnych rad seniorów, określają ich charakter, skład, zasady ich działania oraz tryb wyboru ich członków.
Iwona Nowak, wiceprezeska Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej Bona Fides podaje przykład sprawnej rady seniorów w Sosnowcu. Ich udział w akcji Masz Głos wzmocnił pozycję seniorów wobec władz, dzięki czemu dzisiaj jest jedną z najprężniej działających rad w województwie śląskim.
Seniorzy z Sosnowca są zapraszani na sesje Rady Miasta, mogą zabierać głos w dyskusji podczas prac komisji, a także podczas sesji. Osoby pełniące w urzędzie funkcje kierownicze biorą też udział w posiedzeniach rady, a Pełnomocnik Prezydenta Miasta jest koordynatorem rady.
– Niektóre samorządy stworzyły już specjalne dokumenty pod nazwą „Polityka senioralna” na 5 lub 10 lat, co świadczy o postrzeganiu perspektywicznym problemu – mówi Wiesława Borczyk, prezes Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku.
Na razie w skali kraju jest jednak niewiele takich samorządów – w ok. 300 gminach działają rady seniorów. Niektóre powiaty tworzą powiatowe rady seniorów, mimo że nie ma regulacji w tym zakresie.
- Tu chodzi o konsultacje, opiniowanie, zgłaszanie potrzeb, a nie o bycie radnymi z dietą – podkreśla Wiesława Borczyk
Aktywizacja osób starszych
W uzasadnieniu projektu czytamy, że postępujący proces starzenia się społeczeństwa w Polsce prowadzi do tego, że zwiększa się udział osób w wieku powyżej 65. roku życia. Sytuacja ta powoduje, że sposób funkcjonowania osób starszych w coraz większym stopniu wpływa i – jak należy oczekiwać – będzie wpływała na życie społeczeństwa jako całości.
Systematyczne powiększanie się populacji seniorów niesie ze sobą konieczność kształtowania organizacji państwa na różnych szczeblach, w tym samorządowym, odpowiednich polityk publicznych, co znajduje swój wyraz w opracowanych i przyjętych dokumentach strategicznych. Aktywizacja osób starszych to trudne wyzwanie, gdyż jak wskazują wyniki badań bycie osobą starszą często łączy się z wykluczeniem społecznym, co przejawia się w tej grupie m.in. nikłym odsetkiem osób uczestniczących w jakichkolwiek formach kształcenia, niską aktywnością zawodową, niskim odsetkiem osób korzystających z nowoczesnych technologii telekomunikacyjnych, złą sytuacją materialną oraz biernym sposobem spędzania wolnego czasu.
