Rada gminy uchwaliła statut sołectwa. Prokurator zainteresował się tym aktem i postanowił zaskarżyć go do sądu administracyjnego. Pierwszy zarzut dotyczył uregulowania możliwości przeprowadzenia głosowania w trybie tajnym nad konkretną sprawą przez zebranie wiejskie. Drugi zaś dotyczył ustanowienia wymogu kworum dla ważności uchwały o wyborze wójta i rady sołeckiej.
Działalność samorządu jest jawna
Sprawą zajął się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim, który wskazał, że zasada jawności stanowi jeden z elementów gwarancji demokratycznego państwa prawnego. Zgodnie bowiem z art. 61 Konstytucji RP, obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Natomiast przepisy ustawy o samorządzie gminnym (usg) zawierają uszczegółowienie tej zasady. Art. 11b ust. 1 usg stanowi, że działalność organów gminy jest jawna, a ograniczenia w tym zakresie mogą wynikać wyłącznie z ustaw. Sąd podkreślił także, że zgodnie z art. 11b ust. 2 usg, jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gmin.
Czytaj też: WSA: Szybkie pozbawienie mandatu radnego naruszyło prawo >>>
Głosowanie tajne to wyjątek
Art. 14 usg reguluje kwestię podejmowania uchwał przez radę gminy. Przepis ten wprowadza zasadę nakazującą podejmowanie takich aktów w głosowaniu jawnym. Natomiast odstępstwa od niej mogą nastąpić tylko na mocy ustawy. WSA wskazał, że potwierdzeniem powyższej zasady jest art. 19 ust. 1 i 4 usg, w którym ustawodawca przyzwolił, aby wybór oraz odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczących rady gminy następowało w głosowaniu tajnym. Z kolei w odniesieniu do sołectwa, wyjątek od zasady jawności został uregulowany w art. 36 ust. 2 usg. Przepis ten stanowi, że sołtys oraz członkowie rady sołeckiej są wybierani w głosowaniu tajnym. Powyższe regulacje wskazują, że statuty jednostek samorządu terytorialnego nie mogą naruszać przepisów ustawy. Dlatego też WSA uznał, że nie można w drodze norm statutowych rozszerzać kręgu spraw poddanych procedurze tajnego głosowania. Uprawnienie w tym zakresie przysługuje bowiem jedynie ustawodawcy.
Wymóg kworum był niezgodny z prawem
Drugi zarzut prokuratora także okazał się słuszny. Przepis statutu wymagał kworum dla dokonania wyborów sołtysa i rady sołeckiej (co najmniej 1/10 uprawnionych mieszkańców sołectwa). Tymczasem art. 36 ust. 2 usg stanowi, że sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania. Sąd wskazał, że przepis ten jest regulacją kompletną i nie zastrzega żadnego kworum dla ważności wyboru. Dlatego wprowadzenie dodatkowych warunków było niedopuszczalne. W konsekwencji za istotnie naruszające prawo należało uznać także inne przepisy statutu, które regulowały dalszy przebiegu wyboru w sytuacji braku kworum. Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim stwierdził nieważność uchwały w zaskarżonej części.
Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 9 października 2019 r., sygn. akt II SA/Go 487/19
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
