Trybunał Konstytucyjny uznał za częściowo niezgodny z Konstytucją przepis ustawy o działalności leczniczej z 2011 r., na podstawie którego samorządy odpowiadają finansowo za stratę netto samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
Pozorny wybór samorządu
Marszałek województwa mazowieckiego Adam Struzik wnioskował o stwierdzenie zgodności z ustawą zasadniczą obowiązku pokrywania przez samorząd straty netto SPZOZ, jeśli placówka sama jej nie pokryje. Jeśli podmiot tworzący SPZOZ nie pokryje straty, ma podjąć uchwałę o likwidacji zakładu.
Marszałek podkreślał, że kwestionowana przez samorząd regulacja pozostawia pozorny tylko wybór podjęcia jednej z decyzji przewidzianych w przepisach, a dotyczących sfery finansowej i organizacyjnej funkcjonowania SPZOZ. W istocie ogranicza uprawnienia właścicielskie samorządu województwa i pozbawia go prawa samodzielnego decydowania o zakresie i kierunkach finansowania podmiotów opieki zdrowotnej.
Czytaj też: NIK: W szpitalach dokumentacja medyczna bez odpowiedniej ochrony>>
Zadanie zlecone powinno być finansowane z budżetu państwa
Zdaniem Sejmiku Województwa Mazowieckiego, w imieniu którego wystąpił marszałek, regulacja art. 59 ustawy o działalności leczniczej powoduje, że w samorząd zobowiązany jest do podjęcia decyzji jedynie w oparciu o kryteria ekonomiczne.
Według Adama Struzika nakłada to na samorząd obowiązek realizacji zadania publicznego i jest przerzuceniem obowiązku państwa. Trybunał Konstytucyjny przychylił się do argumentacji zawartej we wniosku – według sędziów samorząd powinien otrzymywać z budżetu centralnego środki do realizacji zadania zleconego, jakim jest udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Pieniądze są gromadzone w NFZ
Zdaniem TK, art. 68 ust. 2 Konstytucji jest źródłem odpowiedzialność władzy publicznej za równy dostęp obywateli do opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zapewnia funkcjonowanie mechanizmów gwarantujących to prawo, a zgodnie z nią środki przeznaczone na opiekę zdrowotną gromadzone są w Narodowym Funduszu Zdrowia.
Ustawa ta nie przewiduje prawnego obowiązku finansowania czy współfinansowania świadczeń opieki zdrowotnej przez jednostki samorządu terytorialnego. Finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej nie jest zadaniem własnym jednostki samorządu terytorialnego.
Dalsze stosowanie kwestionowanego art. 59 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej, który przerzuca na jednostki samorządu terytorialnego stale rosnący koszt udzielania świadczeń opieki zdrowotnej bez zapewnienia środków na finansowanie tej działalności, prowadzi do nieakceptowalnego konstytucyjnie stanu swego rodzaju „równości” w braku dostępu do tych świadczeń.
Kwestionowany przepis straci moc obowiązującą po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Zadań NFZ nie powinien realizować samorząd
Dr Tomasz Zalasiński z kancelarii Domański Zakrzewski Palinka sp. k., który reprezentował samorząd województwa mazowieckiego podkreśla, że w świetle Konstytucji RP niedopuszczalne jest obciążanie SPZOZ oraz jednostek samorządu terytorialnego ciężarem finansowym realizacji zadań, polegających na świadczeniu usług zdrowotnych, które powinny zostać sfinansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
- Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że praktyka przenoszenia przez NFZ odpowiedzialności finansowej za udzielanie świadczeń zdrowotnych na samorząd terytorialny narusza zasadę państwa prawnego – mówi.
Jak zaznacza dr Zalasiński, orzeczenie ma charakter zakresowy, co oznacza, że przepis nie znika z porządku prawnego. – Jest niekonstytucyjny w zakresie, w jakim dopuszcza przekazanie ciężaru finansowego samorządowi, ustawodawca nie musi więc tworzyć nowej ustawy, ale przepis nie może być wykorzystywany do przekazania obowiązków finansowych samorządom – tłumaczy.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
