Rada Miejska w Bielawie (woj. dolnośląskie) uchwaliła regulamin cmentarza komunalnego, w którym przyznała sobie prawo do zarządzania nim i wyznaczenia jego administratora. Temu ostatniemu przyznała szereg kompetencji nieznanych ustawie o cmentarzach.
Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności tego aktu, zarzucając radzie przekroczenie granic ustawowego upoważnienia. Gmina domagała się umorzenia postępowania, wskazując, że uznała słuszność zarzutów i uchwaliła nowy regulamin.
Mimo uchylenia uchwały skargę należy procedować
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyjaśnił, że uchwalenie nowego regulaminu i uchylenie zaskarżonej uchwały nie wyłącza konieczności dalszego procedowania skargi. Ewentualne stwierdzenie nieważności uchwały następuje bowiem ze względu na wady kwalifikowane, z powodu których cały akt lub jego część nie powinien wejść do obrotu prawnego. Ma to ten skutek, że nie wywołuje on skutków prawnych od chwili jego podjęcia. Takiego samego skutku nie wywiera natomiast uchylenie kwestionowanej uchwały.
Nie można również wykluczyć, że w oparciu o zapisy zawarte w uchwale, której nieważność zostaje stwierdzona mogły być podejmowane określone czynności, w tym te ukierunkowane na wywołanie określonych skutków prawnych.
Zobacz również: Grób można stracić po 20 latach, jeśli się nie zapłaci
Rada gminy ma ograniczone kompetencje
Analizę treści zaskarżonej uchwały sąd administracyjny rozpoczął od przypomnienia, iż uchwała w sprawie regulaminu cmentarza komunalnego jest aktem prawa miejscowego. Jej zakres i treść jest zatem uwarunkowana normami ustalonymi w aktach wyższego rzędu. Akt prawa miejscowego nie może naruszać nie tylko regulacji zawartej w ustawie, która deleguje do wydania takiego aktu, ale również przepisów Konstytucji RP oraz innych ustaw pozostających w pośrednim lub bezpośrednim związku z regulowaną materią.
W tej sprawie podstawą uchwalenia regulaminu był przepis art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Ustanawiając w oparciu o ten przepis akt prawa miejscowego, organ stanowiący gminy musi pamiętać, że jest ograniczony obowiązującym porządkiem prawnym, którego nie może w sposób dowolny naruszać lub modyfikować. Tymczasem art. 30 ust. 2 pkt 3 u.s.g. jasno stanowi, iż gospodarowanie mieniem komunalnym należy do zadań wójta (burmistrza, prezydenta) jako organu wykonawczego gminy. Podobnie ustawa o cmentarzach w art. 2 ust. 1 przewiduje uprawnienie właściwych wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), na których terenie cmentarz jest położony do utrzymania cmentarzy komunalnych i zarządzenia nimi. W świetle tych przepisów to do kompetencji wójta (burmistrza, prezydenta) należy decyzja, czy będzie samodzielnie wykonywał ten zarząd, czy też powierzy zadania administratorowi, a także jaki będzie zakres tych zadań i sposób ich realizacji. Kwestii tych nie może regulować rada gminy co nastąpiło w zaskarżonej uchwale. Taka delegacja nie wynika zarówno z ustawy o cmentarzach, jak i ustawy o samorządzie gminnym.
Ekshumacje bez zgody administratora cmentarza
Rację miał także skarżący, iż administratorowi cmentarza nie można powierzyć uprawnienia do nakładania dodatkowych obowiązków w zakresie przeprowadzenia ekshumacji oprócz tych, które wynikają z przepisów ustawy o cmentarzach. Z zaskarżonego regulaminu wynikało natomiast, że wykonanie ekshumacji będzie wymagać uprzedniego uzyskania pisemnego zezwolenia od administratora cmentarza. Tymczasem ustawa o cmentarzach w art. 15 ust. 1 stanowi, że ekshumacja zwłok i szczątków może być dokonana:
- na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok za zezwoleniem właściwego inspektora sanitarnego;
- na zarządzenie prokuratora lub sądu;
- na podstawie decyzji właściwego inspektora sanitarnego w razie zajęcia terenu cmentarza na inny cel.
Z powyższego wynika, że rada nie tylko nie miała prawa regulowania zakresu czynności użytkowników cmentarza zdeterminowanych zgodą (zezwoleniem) administratora cmentarza, ale także nie była uprawniona do przydawania mu dalszych kompetencji. W tej sytuacji, sąd stwierdził częściową nieważność zaskarżonego aktu.
Wyrok WSA we Wrocławiu z 20 czerwca 2023 r., sygn. akt III SA/Wr 994/22
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
