Czytaj też: Polska Cyfrowa 2020 – ponad 10 mld zł na cyfryzację kraju

Wybrane instrumenty implementacji PO Polska Cyfrowa 2014-2020

Podstawowym efektem realizacji założeń Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa ma być stworzenie infrastruktury technicznej sieci dostępowej szybkiego Internetu. Realizacji tego celu ma sprzyjać Narodowy Plan Szerokopasmowy, który jest dokumentem o charakterze operacyjno-strategicznym określającym działania oraz środki służące zapewnieniu dostępu do szerokopasmowego Internetu.


Wg danych wyjściowych zawartych w tym dokumencie, w wymiarze terytorialnym relatywnie najgorsza sytuacja pod względem rozwoju infrastruktury i jej wykorzystania widoczna jest w województwach: świętokrzyskim, lubelskim, podlaskim oraz kujawsko-pomorskim. Znaczne różnice występują także wewnątrz województw, gdzie tradycyjnie rozwój nowoczesnej infrastruktury skupiał się na obszarach o gęstym zaludnieniu, głównie w miastach, jako przedstawiających największy potencjał ekonomiczny dla operatorów, a więc gwarantujących najkrótszy okres zwrotu z inwestycji. W wymiarze technologicznym najważniejszą kwestią jest dostępność usług i osiągane parametry transmisji (prędkość) niezależnie od techniki. Dostęp ten może być zapewniony poprzez sieci stacjonarne, kablowe, światłowodowe oraz w systemie bezprzewodowym.

W wymiarze ekonomicznym, od wielu lat stałym trendem na rynku telekomunikacyjnym jest spadek cen, a wraz z nim spadek średnich przychodów osiąganych przez operatorów telekomunikacyjnych z jednego abonenta danej usługi z 37,6 zł w 2010 roku do 31,5 zł. w 2012 roku. Z perspektywy operatorów inwestujących w infrastrukturę oznacza to, że rozwój i sprzedaż usług szybszego dostępu do Internetu nie generuje nominalnie dodatkowego przychodu, a inwestycje w nowe techniki mają wydłużony okres zwrotu. Aby zredukować ten efekt, operatorzy oferują swoim klientom usługi dodatkowe wykorzystujące posiadane łącze, przede wszystkim ofertę telewizji[i].

Potrzeba szybkiego rozwoju sieci dostępowych sprawia, że w zadania te włączają się władze publiczne. Odbywało się to już w ramach programów operacyjnych w perspektywie finansowej 2007-2013, zgodnie z zapisami ustawy specjalnie dedykowanej budowaniu regionalnych sieci szerokopasmowych[ii]. Ustawa ta zezwala jednostkom samorządu terytorialnego na prowadzenie działalności w zakresie telekomunikacji, która to działalność obejmuje m.in.: budowanie ze środków publicznych i eksploatację infrastruktury i sieci telekomunikacyjnych, dostarczanie i zapewnianie dostępu do tej infrastruktury oraz świadczenie usług na rzecz innych podmiotów.

Implementacja Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa odbywać się będzie poprzez kontynuację niektórych realizowanych już projektów oraz poprzez koordynację działań w ramach Narodowego Planu Szerokopasmowego, którego jednym z głównych celów jest tworzenie przyjaznego otoczenia prawnego i mechanizmów redukujących koszty dla inwestycji telekomunikacyjnych. W praktyce chodzi więc o likwidację tzw. wąskich gardeł w procesie inwestycyjnym i maksymalne ułatwienie prowadzenia wspólnych inwestycji przez operatorów telekomunikacyjnych, przy wsparciu środkami publicznymi. Ważne jest także skuteczne otwarcie innej infrastruktury na potrzeby telekomunikacji w ramach budowanych lub modernizowanych dróg, linii kolejowych, linii energetycznych itp. To doskonałe zasoby dla inwestycji telekomunikacyjnych. W tym kierunku idą również regulacje prawne.


Aktualnie, dziesięć projektów w obszarze technologii informacyjno-komunikacyjnej o łącznej wartości ponad 2,8 mld zł realizowanych jest w formule hybrydowej partnerstwa publiczno-prywatnego, to znaczy że projekty te współfinansowane są przez partnera prywatnego i Regionalne PO albo Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej. W niektórych przypadkach budżet projektu uzupełniany jest wkładem własnym gmin, powiatów i województwa samorządowego.

W ramach RPO województw realizowane są:[iii]
- Budowa Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej i zarządzanie jej infrastrukturą – wartość projektu 407 mln zł, dofinasowanie z RPO - 287 mln zł.;
- Małopolska Sieć Szerokopasmowa – wartość projektu 192 mln, dofinansowanie - 54 mln zł;
- Internet dla Mazowsza - wartość projektu - 439 mln zł, dofinasowanie - 341 mln zł;
- Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa – wartość projektu - 69 mln, dofinansowanie - 47 mln;
- Wdrażanie elektronicznych usług dla ludności województwa podlaskiego – część II, administracja samorządowa – wartość projektu – 84 mln zł, dofinansowanie – 71,5 mln zł.
W ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej:
- Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej - województwo warmińsko-mazurskie – wartość projektu 327mln, dofinansowanie z UE – 226 mln;
- Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej - województwo podkarpackie –wartość projektu 322 mln, dofinansowanie 223 mln;
- Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej - województwo świętokrzyskie, wartość projektu 201 mln, dofinansowanie 139 mln;
- Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej - województwo lubelskie, wartość projektu 385 mln, dofinansowanie 276 mln.
 

Innym instrumentem wspieranym ze środków publicznych, a skierowanym powszechną edukację cyfrową dorosłych Polaków w ich lokalnych środowiskach jest projekt Polska Cyfrowa Równych Szans (PCRS). Inicjatywa PCRS jest inicjatywą Stowarzyszenia Miasta w Internecie wspartą przez grupę ogólnopolskich organizacji i koalicji. Inicjatywa PCRS uzyskała wsparcie finansowe Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji w ramach tzw. projektu systemowego - działania na rzecz rozwoju szerokopasmowego Internetu. W ramach PCRS powstała sieć ponad 2700 lokalnych animatorów inicjatyw na rzecz edukacji cyfrowej pokolenia 50+, nazwanych Latarnikami Polski Cyfrowej. Dwustu z nich, zwycięzców specjalnego konkursu, otrzymało na początku 2013 roku wsparcie grantem finansowym na realizację indywidualnych programów wprowadzania pokolenia 50+ w cyfrowy świat. Zakłada się kontynuacje tego projektu w perspektywie finansowej 2014-2020[iv].


Program Operacyjny Polska Cyfrowa wpisuje się w Strategię Europa 2020 głównie w wymiarze inteligentnego rozwoju i włączenia społecznego. Szerokopasmowy Internet, sam w sobie nie powoduje powstawania korzyści społecznych lub gospodarczych. Jego rolę można porównać z elektrycznością. Staje się on kluczowym elementem ekosystemu obejmującego wszystkie sektory gospodarki i wszystkie grupy społeczne. Pozwala on powstawać i rozwijać się dziesiątkom innych przedsięwzięć, a także zmienia sposoby realizowania codziennych zajęć ludności. W tym sensie dostęp do Internetu staje się niezbędny do sprawnego funkcjonowania społeczeństwa.

Internet zwiększa zasięg świadczenia usług, obniża ich koszt i poprawia ich transparentność. Czyni je bardziej dostępnymi – zarówno w sensie możliwości zdalnego skorzystania z usługi jak i w sensie dostosowania sposobu świadczenia usługi do możliwości percepcyjnych odbiorcy. Cyfryzacja stwarza także szczególne szanse dla poprawy jakości życia osób niepełnosprawnych oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym z innych przyczyn.

Uwzględniając zróżnicowany stopień korzystania z technologii cyfrowych przez społeczeństwo Polski, ambicją PO PC jest - poza rozbudową infrastruktury - likwidacja analfabetyzmu cyfrowego wśród Polaków, przełamanie barier mentalnych i edukacyjnych oraz włączenie całego społeczeństwa do systemów informacyjno-komunikacyjnych.
W celu pełnej likwidacji wykluczenia cyfrowego niezbędna jest komplementarna i zintegrowana branżowo realizacja inwestycji infrastrukturalnych sieci informacyjno-komunikacyjnych współfinansowanych ze środków publicznych oraz działania o charakterze edukacyjnym na różnych poziomach percepcji, od kształcenia podstawowych umiejętności zapobiegających wykluczeniu cyfrowemu niektórych grup społecznych w związku z ich wiekiem, bądź ze względu na położenie terytorialne, po wsparcie uzdolnionych osób w celu umożliwienia im tworzenia nowych wartości dla społeczeństwa.

Czytaj też: Polska Cyfrowa 2020 – ponad 10 mld zł na cyfryzację kraju

Przypisy:
[i] Narodowy Plan Szerokopasmowy, MAiC, Uchwała RM z 8.01.2014, Warszawa 2014, s.8-13.
[ii] Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług telekomunikacyjnych, Dz. U. nr 106, poz. 675.
[iii] http://www.ppp.gov.pl/Laczenie/strony/Baza_projektow_hybrydowych.aspx.[iv] www.latarnicy.pl.