Czynniki kształtujące etos zawodowy urzędnika

Przykładem może być reakcja na zachowanie pracownika stołecznego ratusza, który na przejściu dla pieszych wysiadł z auta i groził parze z dzieckiem a nawet popchnął kobietę. W przypadku osoby nie będącej funkcjonariuszem publicznym tego typu zachowanie nie wywołałoby aż tak żywej reakcji publicznej. Bulwersujący był dodatkowo fakt, że ów urzędnik pełnił funkcję naczelnika jednego z wydziałów. Dopuścił się więc zachowania sprzecznego z etosem urzędnika.

Słowo „etos” wywodzi się z języka greckiego i oznacza „zwyczaj”, „usposobienie”. Jest nośnikiem określonych wartości i idei. Stanowi podstawę reguł działania, wzorów zachowań, stylu bycia obowiązującego w danej grupy społecznej lub zawodowej. W zachowaniach tych uwidaczniają się ważne dla danej grupy wartości.

Do czynników kształtujących etos zawodowy zalicza się:
• poczucie satysfakcji z pełnionej roli społecznej i identyfikowanie się z tą rolą;
• wysoka w społeczeństwie pozycja wykonywanego zawodu;
• atmosfera społecznego zaufania pełniących taką rolę, zwłaszcza zaufania do ich uczciwości, kompetencji i dobrej woli;
• przeświadczenie, że wykonywana praca stwarza możliwości samorealizacji;
• dobre stosunki panujące w środowisku pracy;
• sprawiedliwe ocenianie pracy przez zwierzchników, nagradzanie za osiągnięcia;
• znajomość i internalizacja standardów etycznych obowiązujących w grupie zawodowej;
• traktowanie państwa i społeczeństwa jako wartości i docenianie roli, jaką pełni w nim własna grupa zawodowa [2].

Etos urzędnika należy łączyć z taką kategorią zachowań i percepcją środowiska zawodowego, jak: zrozumienie sensu i wartości wykonywanej pracy oraz jej roli społecznej i misji administracji publicznej, identyfikacja z nią własnych celów, pozytywny stosunek do wykonywanych zadań oraz urzędu, znajomość korzeni zawodowych i etapów ścieżki kariery zawodowej, duma z przynależności do grupy zawodowej, poczucie godności zawodowej [1].

Misja ważniejsza od pieniędzy

Standardy wymagań wobec ludzi piastujących stanowiska publiczne mają charakter uniwersalny i dotyczą m.in. odpowiedzialności za podejmowane decyzje oraz inicjowane działania, transparentności tych działań, uczciwości i bezstronności połączonej z gotowością do poddawania się procedurom kontrolnym przewidzianym dla zajmowanych stanowisk, praworządności, szacunku dla prawa i godności pełnionego urzędu, pozytywnego oddziaływania na innych uczestników życia społecznego, w tym współpracowników. Osoby te nie mogą też podejmować żadnych zobowiązań, które miałyby niekorzystny wpływ na pełnioną przez nich funkcję publiczną. Formułuje się wobec nich oczekiwania związane z mniejszą wrażliwością na motywację materialną, a większą na motywowanie autoteliczne, podkreślające rolę jednostki w procesie pracy. Funkcjonariusze publiczni muszą mieć świadomość realizowanej misji społecznej i wewnętrzną potrzebę sprostania społecznym oczekiwaniom.
Pracownicy administracji publicznej funkcjonują w środowisku opartym na ścisłych regulacjach prawnych, bardziej sformalizowanym, są poddawani różnym naciskom i formom kontroli. Podlegają ciągłym ocenom, muszą wykazywać większe zainteresowanie tym, jak postrzegane jest ich miejsce pracy i sposób wykonywania przez nich zadań. Są zobowiązani do większej troski o wizerunek własny i wizerunek urzędu. Muszą pracować nad swoim autorytetem.

Dowiedz się więcej z książki
Ustawa o pracownikach samorządowych. Komentarz
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł



Wnioski

Etos urzędnika ujawnia się w języku zachowań, w postawach pracowników. Związane z nim wartości powinny być obecne w kulturze organizacyjnej. Wymaga to odpowiedniej infrastruktury w postaci kodeksu etycznego, regulaminów odnoszących się do aktów prawa, systemu szkoleń. Konfiguracja tych czynników może i powinna stanowić narzędzie kształtowania postaw urzędników wobec pracy, pełnionej misji wobec obywateli, poczucia odpowiedzialności za prawidłowo funkcjonujący urząd i wizerunek samego urzędnika. Zarządzanie zasobami ludzkimi w administracji powinno uwzględniać etos zawodowy urzędnika i sprzyjać jego umacnianiu.

 

 


Przydatne materiały
1.L. Jabłonowska, Etos pracy Polaków, [w:] M. Juchnowicz (red.) Postawy Polaków wobec pracy w zarządzaniu kapitałem ludzkim, Wolters Kluwer Kraków 2009.
2. K. Kiciński, Urzędnicy państwowi – depozytariusze dobra publicznego, [w:] W. Mikułowski, A. Jezierska, Wyzwania rozwoju zasobów ludzkich administracji publicznej w dobie kryzysu ekonomicznego – jak działać lepiej, mając mniej, Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, Warszawa 2011.