Wyniki tego rankingu zostaną zaprezentowane przez jego autorów – prof. Eugeniusza Sobczaka i Michała Staniszewskiego – podczas konferencji zaplanowanej na 14 listopada br. w Sejmie.
Konferencja organizowana jest przez sejmową Komisję Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Fundację Polskiego Godła Promocyjnego "Teraz Polska" i Wydział Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej, a patronem medialnym konferencji jest wydawnictwo Wolters Kluwer S.A.

Czytaj: Samorządy uczą się zrównoważonego rozwoju>>

Jak przypominają autorzy opracowania, badania nad zrównoważonym rozwojem gmin są prowadzone od wielu lat, a wskaźniki, na podstawie których są opracowywane rankingi obejmują  trzynaście lat (2003-2015). - Relatywnie długi przedział czasu oraz objęcie badaniami wszystkich gmin w Polsce podnosi wartość tych rankingów. Podstawą tej metodyki jest zbiór piętnastu zmiennych, w których skład wchodzą wskaźniki wyjaśniające rozwój gospodarczy, społeczny i ochronę środowiska – mówi prof. Eugeniusz Sobczak.

Lista zmiennych wykorzystanych do tworzenia rankingu:
1.    Wydatki majątkowe inwestycyjne per capita (10 zł = 1 punkt)
2.    Wydatki na transport i łączność per capita (10 zł = 1 punkt)
3.    Odsetek wydatków majątkowych inwestycyjnych w budżecie (1% = 1 punkt)
4.    Odsetek wydatków na transport i łączność ( 1% = 1 punkt)
5.    Odsetek dochodów własnych w budżecie (1% - 1 punkt)
6.    Liczba osób pracujących na 1000 mieszkańców (1 osoba = 1 punkt)
7.    Liczba osób bezrobotnych na 1000 mieszkańców (1 osoba = 1 punkt)
8.    Liczba podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców (1 podmiot = 1 punkt)
9.    Odsetek radnych z wyższym wykształceniem (1% = 1 punkt)
10.    Napływ ludności w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (1 osoba = 1 punkt)
11.    Odpływ ludności w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (1 osoba = minus 1 punkt)
12.    Liczba absolwentów szkół ponadgimnazjalnych na 1000 mieszkańców (1 absolwent = 1 punkt)
13.    Odsetek mieszkańców korzystających z usług sieci wodociągowej (1% = 1 punkt)
14.    Odsetek mieszkańców korzystających z sieci kanalizacji komunalnej (1% = 1 punkt)
15.    Odsetek mieszkańców korzystających z oczyszczalni ścieków (1% = 1 punkt).

Syntetyczny miernik rozwoju i dynamika przedsiębiorczości
Suma punktacji szesnastu zmiennych jest traktowana jako syntetyczna miara rozwoju, która jest wykorzystywana do pozycjonowania (rankingowania) gmin, w ramach czterech kategorii (gminy wiejskie, miejsko-wiejskie, miejskie i powiaty grodzkie). W edycji rankingu 2016 roku (dane z roku 2015) zaprezentowano dwa rankingi, a mianowicie jeden uszeregowany według syntetycznego miernika rozwoju (punktacji sumarycznej) oraz drugi ranking uszeregowany według dynamiki wskaźnika przedsiębiorczości w latach 2003-2015. Drugi ranking preferuje JST, których mieszkańcy wykazują się kreatywnością, a samorząd kształtuje systematycznie-w trzynastoleciu-konkurencyjność inwestycyjną. Analiza rankingów pozwala oceniać poziom rozwoju (wykonać diagnozę), jak też dynamikę zmiany wskaźnika przedsiębiorczości w relacji do innych gmin, a ocena poszczególnych zmiennych umożliwia identyfikowanie osiągnięć (dobrych praktyk) w poszczególnych gminach. Na konferencji 14 listopada br. w Sejmie RP zaprezentowane będą dwa rankingi w czterech kategoriach (gminy wiejskie, miejsko-wiejskie, miejskie i miasta na prawdach powiatu). W rezultacie dyplomy otrzyma sześćdziesiąt samorządów (40 za poziom rozwoju w 2015 roku - po 10 w każdej kategorii i 20 za dynamikę wskaźnika przedsiębiorczości w trzynastu latach-po 5 w każdej kategorii). Oba rankingi są nastawione na promowanie rozwoju i identyfikowanie dobrych praktyk w realizacji kluczowych celów długoterminowych. Laureaci - pierwsze dziesiątki w rankingu uszeregowanym według syntetycznego miernika rozwoju, jak też pierwsze piątki w rankingu według dynamiki wzrostu wskaźnika przedsiębiorczości, realizują cele rozwojowe systematycznie i tworzą w ten sposób dobre praktyki. Ciągłość-systematyczność ma fundamentalne znaczenie w realizacji celów długoterminowych i jest jednym z przykładów dobrych praktyk rozwojowych. Ciągłość-systematyczność decyduje bowiem o efektywności realizacji takich celów długoterminowych, jak kształtowanie konkurencyjności inwestycyjnej, rozwoju przedsiębiorczości, poprawy warunków życia mieszkańców (kształtowania konkurencyjności migracyjnej), czy utrzymywania tendencji wzrostowej udziału dochodów własnych (wskaźnika samodzielności finansowej).

Jak mówią autorzy opracowania, przykładem wysokiej dynamiki wzrostu syntetycznego miernika rozwoju (sumarycznej punktacji) i w rezultacie wysokiej pozycji w rankingu są Gliwice i Olsztyn, natomiast przykładem systematycznego i harmonijnego rozwoju jest Warszawa, która wykazuje się wysoką punktacją we wszystkich zmiennych.  

Wielokadencyjność sprzyja rozwojowi
Podczas konferencji w Sejmie zaprezentowane zostanie też opracowanie „Wielokadencyjność władzy wykonawczej w JST czynnikiem stymulującym czy ograniczającym rozwój”.
Zdaniem jego autora utrzymaniu ciągłości-systematyczności działań powinna sprzyjać ciągłość władzy wykonawczej. Samorządy lokalne (gminy, miasta) funkcjonują jak bardzo złożone przedsiębiorstwa, zatem podobnie jak w przedsiębiorstwach od kandydatów na wójtów-burmistrzów-prezydentów wymagane powinno być doświadczenie w zarządzaniu rozwojem, w zarządzaniu finansami i projektami, kierowaniu zespołami pracowniczymi, czy rekrutacji pracowników do pracy w samorządzie i projektach - mówi prof. Sobczak.
I dodaje, że w świetle powyższego korzystna powinna być ciągłość władzy wykonawczej w samorządach (wielokadencyjność), ponieważ zdobyte doświadczenie w czasie jednej czy dwóch kadencji powinno dawać dobre rezultaty w zarządzaniu rozwojem i efektywnym wykorzystywaniu dostępnych zasobów w kolejnych kadencjach.
Z badań wynika, że w gminach wiejskich zmienność, jak też ciągłość władzy wykonawczej nie ma związku z poziomem syntetycznego miernika rozwoju, czy też liczby osób pracujących i podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców. W gminach miejskich natomiast taki związek występuje, co oznacza, że miasta, w których jeden burmistrz lub prezydent pełnił swoją funkcję nieprzerwanie przez trzy kadencje (2003-2014) osiągały znacząco większy wzrost liczby osób pracujących i podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców niż  miasta, w których w ciągu 12 lat było dwóch lub trzech burmistrzów-prezydentów. Autorzy mają nadzieję, że przedstawione hipotezy będą zweryfikowane podczas zaplanowanego w drugiej części konferencji panelu dyskusyjnego.

Więcej szczegółów na konferencji, która odbędzie się 14 listopada 2016 r. , (email: konferencja_zr@ans.pw.edu.pl, wyniki badań prezentowane są w publikacjach autorstwa E. Sobczaka i M. Staniszewskiego (dostępnych m. in. na stronie: www.wydawnictwopw.pl)