Aby móc wrzucić kartę wyborczą do urny w wyborach do Sejmu i Senatu, trzeba spełnić kilka podstawowych warunków. Trzeba posiadać obywatelstwo polskie i najpóźniej w dniu głosowania mieć ukończone 18 lat. A także posiadać

  • pełnię praw publicznych – prawa głosowania nie mają osoby pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
  • pełną zdolność do czynności prawnych – prawa głosowania nie mają osoby ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu;
  • pełnię praw wyborczych – nie można być pozbawionym praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.

Przeczytaj także: Zameldowanie nie rozstrzyga o prawie do głosowania w wyborach i referendum

Głosowanie w miejscu stałego zamieszkania w Polsce

W spisie wyborców sporządzanym dla stałego obwodu głosowania zostanie ujęty wyborca:

  • zameldowany na pobyt stały na obszarze danej gminy;
  • ujęty na własny wniosek w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania właściwym dla miejsca stałego zamieszkania;
  • nigdzie niezamieszkały stale przebywający na obszarze gminy ujęty na własny wniosek w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania na obszarze tej gminy.

 

Głosowanie poza miejscem stałego zamieszkania

Wyborca, który zamierza głosować poza miejscem stałego zamieszkania, powinien w okresie od 1 września  do 12 października 2023 r. złożyć wniosek o zmianę miejsca głosowania. Chodzić tutaj może w szczególności o uprawnionych do głosowania, którzy czasowo przebywają poza stałym miejscem zameldowania na pobyt stały (w tym również wyborców zameldowanych na pobyt czasowy), czasowo przebywających poza miejscem zamieszkania, uprawnionych do głosowania, ale nieujętych w żadnym stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców. Powyższe dotyczy również żołnierzy pełniących zasadniczą służbę wojskową albo odbywających ćwiczenia wojskowe, a także ratowników odbywających zasadniczą służbę w obronie cywilnej poza miejscem stałego zamieszkania, funkcjonariuszy Policji z jednostek skoszarowanych, funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej pełniących służbę w systemie skoszarowanym. Wniosek może zostać złożony na piśmie do urzędu gminy właściwego dla wybranego stałego obwodu głosowania na obszarze gminy, w której wyborca przebywać będzie w dniu wyborów lub w postaci elektronicznej.

Czytaj w LEX: Zmiany w obowiązkach samorządowych po nowelizacji Kodeksu wyborczego >

 

Głosowanie na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania

Zaświadczenie uprawnia do oddania głosu w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim. Wniosek o wydanie zaświadczenia należy złożyć w dowolnie wybranym urzędzie gminy w terminie od 1 września do 12 października 2023 r. Wniosek składa się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem. Zaświadczenie można odebrać osobiście albo przez upoważnioną pisemnie osobę, w urzędzie gminy, w którym złożono wniosek. Jeżeli zaświadczenie ma odebrać upoważniona osoba, jednocześnie ze złożeniem wniosku należy sporządzić dla niej upoważnienie, podając w nim swoje imię (imiona) i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania, informację, w jakich wyborach wyborca jest uprawiony do głosowania, a także dane osoby upoważnionej do odebrania zaświadczenia. Wyborca, któremu wydano zaświadczenie o prawie do głosowania, zostanie z urzędu skreślony ze spisu wyborców, w którym uprzednio był ujęty. Utrata wydanego zaświadczenia, niezależnie od przyczyny, nie daje podstawy od otrzymanie kolejnego zaświadczenia. Uprawniony nie będzie mógł w takiej sytuacji oddać głosu również w obwodzie głosowania właściwym dla miejsca stałego zamieszkania.

Weź udział w szkoleniu online: Rola gminy w organizacji wyborów do Sejmu i Senatu - teoria i praktyka >

 

Głosowanie w instytucjach opieki, zakładach karnych oraz akademikach

Wyborcy, którzy w dniu wyborów będą przebywać w zakładach leczniczych, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych oraz akademikach zostaną ujęci w spisach wyborców sporządzonych dla obwodów głosowania utworzonych w tych jednostkach i będą mogli głosować w tych obwodach. Jednocześnie zostaną z urzędu skreśleni ze spisu w miejscu stałego zamieszkania.

Wyborcy, którzy przybędą do wyżej wymienionych jednostek przed dniem wyborów, a nie będzie ich w spisie wyborców, zostaną dopisani do spisu wyborców przez obwodową komisję wyborczą w dniu głosowania. Natomiast wyborcy, którzy przybędą do tych jednostek w dniu głosowania, będą mogli głosować w obwodach utworzonych w tych jednostkach tylko na podstawie zaświadczeń o prawie do głosowania.

Czytaj w LEX: Zadania i obowiązki gmin w związku z utworzeniem Centralnego Rejestru Wyborców > 

Głosowanie przez wyborców stale zamieszkałych za granicą

Osoba , która stale mieszka za granicą, aby wziąć udział w wyborach powinna w od 1 września do 12 października 2023 r. złożyć w urzędzie gminy właściwym dla stałego obwodu w której będzie przebywać wniosek o zmianę miejsca głosowania. Wniosek należy złożyć na piśmie albo w postaci elektronicznej. Może również głosować na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego przez konsula lub gminę, o ile został ujęty na swój wniosek w spisie wyborców w obwodzie głosowania utworzonym odpowiednio za granicą lub w kraju.

Czytaj w LEX: Gminne obowiązki profrekwencyjne w wyborach parlamentarnych w 2023 r. >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.