Pytanie:
Sołectwo wystosowało do urzędu miasta pismo z prośbą o umożliwienie bezpłatnego korzystania z nieruchomości gminnych, na których powstał plac zabaw.
Czy możliwe jest zawarcie przez gminę umowy z sołectwem?

Odpowiedź:
Gmina nie może zawrzeć umowy ze swoim sołectwem.

Uzasadnienie:
Zgodnie z przepisem art. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - dalej u.s.g. gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Jednostką pomocniczą może być również położone na terenie gminy miasto.

Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy.
Zasady tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej określa statut gminy.

"Jednostkami pomocniczymi gmin są struktury społeczno-terytorialne. Mimo to jednostki pomocnicze nie są związkami samorządowymi, tzn. "nie stanowią odrębnych [od gminy - A.Sz.] korporacji i nie mają osobowości prawnej (...). Nie mając podmiotowości w sferze prawa prywatnego, są [jednak - A.Sz.] podmiotami prawa publicznego. Przesądza o tym fakt posiadania przez nie odrębnej organizacji z wybieralnymi organami mogącymi dawać wyraz woli kolektywnej".

Powszechnie uważa się, że pomocniczy charakter jednostek wymienionych w art. 5 ust. 1 u.s.g. wyraża się w tym, że przejmując na swoim terytorium realizację zadań publicznych, ułatwiają one gminie wykonywanie jej zadań." – A. Szewc. Ustawa o samorządzie gminny. Komentarz. LEX, 2012.

Zgodnie z przepisem art. 48 ust. 1 u.s.g. jednostka pomocnicza zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz rozporządza dochodami z tego źródła w zakresie określonym w statucie. Statut ustala również zakres czynności dokonywanych samodzielnie przez jednostkę pomocniczą w zakresie przysługującego jej mienia.

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie II SA/Bd 347/13 "prawo sołectwa do korzystania z mienia komunalnego, zgodnie z art. 48 ust. 1 u.s.g., określone jest w statucie sołectwa, który powinien precyzować jakimi składnikami mienia komunalnego sołectwo zarządza i z jakich korzysta."

Więcje informacji i narzędzi znajdziesz w programie
Serwis Budowlany
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów


Niniejsze potwierdza także rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie NK.II.0911-8/577/09 o treści, iż "zakres czynności dokonywanych przez jednostkę pomocniczą (jej organy) w zakresie przysługującego jej mienia unormowany winien być statutem tej jednostki, ewentualnie statutem gminy.".

Najistotniejszym w sprawie jest jednak, iż "ustawodawca nie wyposażył jednostki pomocniczej gminy w osobowość prawną. Nie przyznał jej również zdolności prawnej. [...] Przy braku przymiotu osobowości prawnej jednostka pomocnicza gminy nie może zawrzeć z gminą umowy najmu lokalu czy użyczenia, bowiem należałoby zakwalifikować te czynności jako czynności dokonywane z samym sobą." – M. Augustyniak. Artykuł. Status prawny jednostki pomocniczej gminy w sferze prawa prywatnego. Admin.2008.3.72.