O ruchu LGBT zrobiło się ponownie głośno za sprawą ogłoszonej w lutym przez Prezydenta m.st. Warszawy Deklaracji Warszawskiej Polityki Miejskiej na Rzecz Społeczności LGBT+, która była szeroko komentowana w mediach, również przez polityków. Po jej ogłoszeniu, część mniejszych jednostek samorządu terytorialnego, głównie ze wschodu naszego kraju, podjęła uchwały anty-LGBT, które miały na celu zdyskredytowanie przyjętych przez Prezydenta Warszawy postulatów i przedstawienie własnych - odmiennych. W swoich stanowiskach - bo w takiej formie rady gminy najczęściej uchwalały swoje postulaty - opowiadały się one za zapobieganiem „seksualizacji dzieci”, czyli niestosowaniem edukacji seksualnej opartej na wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia.
Pojawia się w tym miejscu pytanie, czy działania rad gminy i innych jednostek samorządu są zgodne z przepisami? Są to bowiem działania mające na celu ograniczenie praw osób nieheteronormatywnych i częściowo ich dyskryminację ze względu na orientację seksualną.
Przed przejściem do odpowiedzi na powyższe pytanie, należy jeszcze odnieść się do formy, w której następowało uchwalenie postulatów radnych. Następowało to bowiem w formie stanowiska, które nie jest uchwałą. Uchwała rady gminy, jako akt prawa miejscowego, musi być zgodna z przepisami powszechnie obowiązującymi, w tym Konstytucją RP oraz ratyfikowanymi przez Polskę umowami międzynarodowymi. Co ważne -oprócz kontroli nadzorczej wojewody w zakresie zgodności uchwały rady gminy z prawem, uchwała może zostać zaskarżona do sądu administracyjnego przez każdego, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone rzeczoną uchwałą. Powstaje więc zagadnienie, czy stanowisko rady gminy jest tym samym co uchwała rady gminy? Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że każda działalność rady gminy (miasta), jako organu kolegialnego przyjmuje formę uchwały (w znaczeniu formalnym), bez względu na jej nazwę. Co za tym idzie, działanie rady gminy może zostać poddane kontroli sądowoadministracyjnej.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Dopuszczalność kontroli sądowoadministracyjnej i legalność tzw. uchwał „anty-LGBT”, podejmowanych przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego >
Czy działania samorządu są zgodne z przepisami?
Abstrahując od ustaw, na podstawie których działają samorządy, w pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że stosownie do art. 7 Konstytucji RP organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Z kolei art. 32 ustawy zasadniczej stanowi, że wszyscy są wobec prawa równi, nadto wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne i nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Już na podstawie przytoczonego wzorca kontroli konstytucyjnej można stwierdzić, że działania organów naruszają wskazaną zasadę. Powyższa zasada odnajduje również zastosowanie w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej, która nie jest ratyfikowaną przez Polskę umową międzynarodową, lecz prawem obowiązującym w Unii Europejskiej, do której Polska należy. W art. 21 wskazanego powyżej aktu określone zostało, że zakazana jest wszelka dyskryminacja w szczególności ze względu na m.in. orientację seksualną.
Czytaj też: Tworzenie stref "wolnych od LGBT" to dyskryminacja, trudniej o zarzut prokuratorski>>
Reakcja RPO i Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego
Działania organów gmin dość szybko spotkały się także z odzewem ze strony zarówno Rzecznika Praw Obywatelskich, który zapowiedział złożenie skarg do sądów administracyjnych związanych z działalnością uchwałodawczą gmin, a ponadto ze strony Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego, która w przygotowanej na ten cel opinii prawnej jednoznacznie zaznaczyła, że przyjmowane przez niektóre sejmiki województw oraz rady gmin i powiatów uchwały przeciwko osobom LGBT, rażąco narusza szereg powszechnie obowiązujących w Polsce aktów prawa krajowego, unijnego oraz międzynarodowego.
Stanowiska przyjęte przez jednostki samorządu terytorialnego nie powinny się więc ostać, a kontrola sądowoadministracyjna, powinna doprowadzić do stanowiska, że działania te są sprzeczne z prawem i podlegają uchyleniu.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
