Piątek 21 września, zgodnie z kalendarzem wyborczym, to ostatni dzień na zgłaszanie kandydatów do obwodowych komisji wyborczych. Zgłoszenia są przyjmowane w godzinach pracy urzędów gmin i dzielnic.
Podczas tegorocznych wyborów samorządowych, po zmianie Kodeksu wyborczego w styczniu br., będą po raz pierwszy pracowały dwie komisje w obwodzie – jedna do przeprowadzenia głosowania oraz druga - do ustalenia wyników głosowania.
Kto może być członkiem komisji wyborczej
Zgodnie z uchwałą Państwowej Komisji Wyborczej, komisje powoływane są przez właściwych terytorialnie komisarzy wyborczych. Kandydatem do składu komisji może być osoba posiadająca prawo wybierania, tj. osoba, która:
- jest obywatelem polskim;
- najpóźniej w dniu zgłoszenia kończy 18 lat;
- nie jest pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
- nie jest pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
- nie jest ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu.
Musi stale zamieszkiwać na obszarze województwa, w którym jest zgłaszana do komisji i być wpisana do stałego rejestru wyborców jednej z gmin na obszarze tego województwa.
Jak się zgłosić do komisji wyborczej
Chętny powinien udać się do komitetu wyborczego działającego na jego terenie lub do swojego urzędu gminy. Prawo zgłaszania kandydatów do komisji mają pełnomocnicy wyborczy komitetu wyborczego partii politycznej, koalicyjnego komitetu wyborczego koalicji partii i pozostałych komitetów wyborczych.
Przyjmują je urzędnicy wyborczy właściwi dla gminy, w której siedzibę ma dana komisja, za pośrednictwem urzędu gminy. Zgłoszenie kandydatów na członków komisji musi być dokonane najpóźniej w 30. dniu przed dniem wyborów, w godzinach pracy urzędu gminy.
Zgłoszenie musi być podpisane przez pełnomocnika wyborczego, a kandydat podpisuje oświadczenie, że wyraża zgodę na powołanie w skład wskazanej komisji, posiada prawo wybierania potwierdzone wpisem do właściwego rejestru wyborców i spełnia pozostałe wymogi określone w Kodeksie wyborczym.
Gdy zabraknie kandydatów
Jak wyjaśnia Szymon Kopka, p.o. dyrektora delegatury Krajowego Biura Wyborczego w Piotrkowie Trybunalskim, komisarz wyborczy powołuje w skład każdej obwodowej komisji wyborczej w obwodzie stałym 9 osób, a w obwodzie odrębnym, czyli m.in. szpitalu, areszcie czy domu pomocy społecznej - 6 osób. Jednak, jak dodaje, komisja może być powołana zgodnie z prawem w minimalnym składzie, 5-osobowym.
- Może nawet dojść do sytuacji, w której komisarz wyborczy dokonuje uzupełnienia składu komisji do minimalnego, jeżeli wszystkie możliwości proceduralne zostaną wyczerpane, a minimalnej liczby członków komisji nadal brakuje - podkreśla.
Jeżeli w terminie nie będzie wystarczającej liczby kandydatur, wtedy występuje się do pełnomocników komitetów wyborczych z informacją o możliwości złożenia dodatkowych zgłoszeń, wskazując, ilu kandydatów w poszczególnych komisjach brakuje. Jak tłumaczy Renata Kurzajczyk, dyrektor delegatury KBW w Pile, pełnomocnicy komitetów mogą dokonać tzw. zgłoszenia uzupełniającego, w zależności od tego, ile osób jeszcze brakuje do komisji.
Losowanie wśród kandydatów
Jak wyjaśnia Renata Kurzajczyk, jeśli do komisji zgłoszono np. 6 osób, to żeby powołać określoną przepisami komisję w liczbie 9 członków, komitety wyborcze mają prawo zgłosić po 3 kandydatów uzupełniających. Spośród tych dodatkowych zgłoszeń przeprowadza się losowanie takiej liczby osób, jaka brakuje do 9, czyli 3. Zasady losowania określa uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 13 sierpnia 2018 r.
- Jeśli, po upływie dodatkowego terminu, zgłoszeń będzie nadal 5, to jest to skład minimalny i w takim składzie komisarz powoła komisję - podkreśla.
W sytuacji gdy kandydat nie zostanie wybrany do pracy w obranej przez niego komisji wyborczej, może być zgłoszony przez pełnomocnika komitetu w trybie uzupełniającym do innej obwodowej komisji. – Osoba ta musi wyrazić zgodę na pracę w komisji i jednocześnie oświadcza, że posiada prawo wybierania – dodaje Renata Kurzajczyk.
Wcześniej pomagał wójt
W poprzednim stanie prawnym komisarz wyborczy w przypadku braku minimalnego składu członków komisji występował do wójta o pomoc w uzupełnieniu zgłoszeń do komisji poprzez wskazanie osób z rejestru wyborców w gminie. – Wójtowi, na miejscu, łatwiej było uzyskać zgody osób zainteresowanych udziałem w pracach komisji, były to pojedyncze sytuacje – wyjaśnia dyrektor KBW w Pile.
Jak zaznacza, na obszarze właściwości Komisarzy Wyborczych w Pile, były problemy ze skompletowaniem 9-osobowych składów terytorialnych komisji wyborczych.
Relatywnie będzie mniej pracy
Jak nam powiedziała szefowa Krajowego Biura Wyborczego Magdalena Pietrzak, po ostatniej nowelizacji Kodeksu wyborczego członków do komisji mogą zgłaszać również te komitety, które nie zarejestrują list wyborczych.- Liczę więc, że nie będzie niebezpieczeństwa braku kandydatów. Problemu z obsadzeniem komisji do tej pory w terenie praktycznie nie było, często odbywały losowania w celu wyłonienia członków. W dużych miastach może być inaczej – docierają do mnie informacje, że stawki diet mogą nie zachęcać - powiedziała.
Dodała też, że trzeba wziąć pod uwagę, że w tym roku czynności komisji będą „niejako podzielone na pół”, na dwie komisje, czyli zadań będzie relatywnie mniej. - Można więc stwierdzić, że diety, których nominalna wysokość nie uległa zmianie, będą de facto o połowę wyższe - oceniła.
Czytaj też: Szefowa KBW: Komisje wyborcze poradzą sobie z kreskami na karcie do głosowania
Zabraknie osoby wskazywanej przez wójta
Jak podkreślono w opracowaniu Fundacji Batorego „Jak zostać członkiem komisji wyborczej”, zgodnie z nowelizacją Kodeksu wyborczego w składach obwodowych komisji wyborczych zabraknie osoby wskazywanej przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Taka zmiana może osłabić sprawność funkcjonowania komisji i narazić ją na trudności organizacyjne.
Ile zarobi członek komisji wyborczej
Za pracę w obwodowych komisjach wyborczych członkowie otrzymają po 300 zł, przewodniczący - 380 zł, a ich zastępcy – 330 zł. Stawki nie zmieniły się od ostatnich wyborów.
Jeśli chodzi o wynagrodzenia członków terytorialnej komisji wyborczej, diety wyniosą odpowiednio – dla przewodniczącego - 650 zł, dla zastępcy 600 zł i dla członka - 550 zł.
Czytaj też Członek komisji wyborczej zarobi 300 zł, przewodniczący – 380
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.