Projekt został wniesiony przez grupę senatorów. Zgodnie z uzasadnieniem ustawy programowanie i zarządzanie środkami finansowymi z budżetu Unii Europejskiej jest zadaniem publicznym o szczególnym charakterze ze względu na znaczenie efektywnego wydawania tych środków dla rozwoju gospodarczego kraju, potrzebę zaangażowania wielu instytucji publicznych, konieczność współpracy rządu i samorządu.
Doświadczenie samorządu słabo wykorzystywane
Celem projektowanej ustawy jest utworzenie nowej instytucji – Agencji Spójności i Rozwoju, odpowiedzialnej za programowanie i zarządzanie środkami finansowymi z budżetu Unii Europejskiej.
Zdaniem senatorów doświadczenie z ostatnich lat wskazuje na to, że dotychczasowy model instytucjonalny oparty na dominacji administracji rządowej tylko w ograniczonym stopniu spełnia te cele. Ich zdaniem choć samorząd uczestniczy w wykonywaniu tego zadania i ponosi odpowiedzialność za Regionalne Programy Operacyjne, to jego doświadczenie i potencjał wykorzystywany jest jedynie w ograniczonym zakresie.
Projekt ustawy zakłada, że współdziałanie rządu i samorządu powinno objąć całość zadania publicznego - programowania i zarządzanie środkami UE. Dodatkowym argumentem za poszukiwaniem nowych optymalnych form instytucjonalnych jest szczególne wyzwanie agendy budżetowej 2021-2027 jakim jest programowanie i zarządzanie dodatkowymi środkami finansowymi Unii Europejskiej z Pakietu Odbudowy po COVID-19. Doświadczenie walki z pandemią przemawia za synergią rządu i samorządu.
Czytaj też: Regiony chcą gwarancji ich roli w planowaniu i wdrażaniu środków unijnych
Skład i zadania Agencji
Agencja Spójności i Rozwoju ma być agencją wykonawczą. Będzie ona pełnić, poprzez swoje organy, zadania instytucji zarządzającej, o której mowa w przepisach rozporządzenia ogólnego dotyczącego funduszy Unii Europejskiej, w zakresie krajowego programu operacyjnego. Ponadto, Agencja będzie wykonywać kilka innych zadań związanych z funduszami UE.
Organami Agencji będą Rada i Zarząd. Skład Rady, liczącej 22 członków, będzie zapewniał równowagę przedstawicieli rządu i samorządu terytorialnego:
- 9 członków to niektórzy ministrowie „działowi” i inne osoby wskazane przez premiera,
- 9 członków będzie wyłanianych przez stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego,
- po 1 osobie wskaże Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezydent RP i Prezes NIK. Rada będzie mieć dwóch współprzewodniczących: jednym będzie minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, drugim osoba wskazana przez stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Jedną z kluczowych kompetencji zarządu będzie, w przypadku krajowego programu operacyjnego, wybór projektów do dofinansowania.
Przepisy obowiązywać miałyby począwszy od rozpoczynającego się okresu rozdziału funduszy europejskich (2021 – 2027 r.).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
