Problem powstał, gdy Julia P. pozwała do sądu Spółdzielnię Mieszkaniową "Fenix" w Warszawie. Nie zgodziła się ona z podziałem i przyznaniem odrębnej własności lokali, ujętym w uchwale z 2009 r. Powódka jednak chciała unieważnienia tej uchwały po kilku latach od jej przyjęcia przez zarząd spółdzielni, na podstawie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego.

Przepis ten mówi, że powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Czytaj: Spółdzielnia mieszkaniowa może być przekształcona we wspólnotę

Sąd Apelacyjny w Warszawie powziął wątpliwość, czy każdy kto ma interes prawny i w każdym czasie może wystąpić o unieważnienie uchwały spółdzielni mieszkaniowej?

Przepis szczególny

Na wstępie Sąd Najwyższy przytoczył istotne dla rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego przepisy ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.

Jak zauważyła sędzia sprawozdawca Agnieszka Piotrowska, art. 43 ust. 5 ustawy jest nieprecyzyjny, ale jest przepisem szczególnym o tyle, że przewiduje zaskarżenie uchwały zarządu spółdzielni dotyczącej konkretnego, specyficznego przedmiotu kształtowanego przepisami tej ustawy.

Dotyczy zatem uchwały, która powinna określać ściśle wskazane w ustawie elementy składowe.

Istotne jest również to, że przepis ten ustanawia 30-dniowy termin zawity prawa materialnego do zaskarżenia tej uchwały, i to zarówno, gdy podstawą powództwa jest niezgodność tej uchwały z prawem, jak i wtedy, kiedy podstawą powództwa jest zarzut, że uchwała narusza interes prawny lub uprawnienia osoby zainteresowanej.

Uchwała wiąże członków

Sąd Najwyższy wskazał, że uchwała zarządu spółdzielni, określająca istotny kształt przyszłego prawa odrębnej własności lokalu, po uzyskaniu waloru niezaskarżalności wiąże członka spółdzielni przy zawieraniu umów wyodrębnienia lokali i wchodzi w życie z dniem jej podjęcia (w przypadku niezaskarżenia). Albo też po uprawomocnieniu się orzeczeń sądów oddalających ewentualne powództwa osób uprawnionych, zainteresowanych stwierdzeniem nieważności uchwały zarządu spółdzielni.

 

Względy równości i bezpieczeństwo obrotu

Sąd Najwyższy podkreślił znaczenie wskazanej uchwały dla interesów osób zainteresowanych. Uwypuklił również cel tej regulacji, którym jest dążenie, aby roszczenia uprawnionych zostały zaspokojone w sposób sprawny i na jednolitych zasadach oraz szanujący równość wszystkich osób uprawnionych do nabycia tego lokalu.

Sąd Najwyższy wskazał również, że ważne jest bezpieczeństwo obrotu, a przyjęcie odmiennego poglądu prowadziłoby w istocie do ominięcia tego przepisu; mogłoby zagrażać bezpieczeństwu prawnemu oraz gwarancjom prawnym osób zainteresowanych wskazanych w art. 43 ust 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

Sygnatura akt ​III CZP 88/18, uchwała 3 sędziów z 8 marca 2019 r.