Powód - Stowarzyszenie „P.” działając na rzecz dwóch osób wniosło o zasądzenie od Banku S.A. 84 tys. 722 zł wraz z bliżej określonymi odsetkami. Pozwany wniósł o odrzucenie pozwu z uwagi na brak zdolności sądowej Stowarzyszenia, ewentualnie o oddalenie powództwa.
Czytaj też: SA: Bezpodstawne wzbogacenie banku na kredycie frankowym>
Brak zapisów w statucie
Sąd Okręgowy w Łodzi odrzucił pozew i orzekł o kosztach procesu. Podzielił przy tym ocenę pozwanego, że Stowarzyszenie nie posiada zdolności sądowej, gdyż wytoczenie powództwa w sprawie nie mieściło się w ramach statutowych zadań Stowarzyszenia. Sąd Apelacyjny oddalił złożone przez powoda zażalenie, uznając, że powód nie miał w sprawie zdolności sądowej, ponieważ statut Stowarzyszenia „P.” nie zawiera postanowienia przewidującego wytaczanie powództw na rzecz osób fizycznych.
Sąd drugiej instancji wskazał, że Stowarzyszenie „P.” jest wprawdzie organizacją pozarządową w rozumieniu art. 8 k.p.c. w zw. z art. 61 par. 1 pkt 3 k.p.c., jednak z jego statutu wynika, iż celem tej organizacji jest m.in. pomoc konsumentom skarżącym się na instytucje rynku finansowego i kapitałowego, w tym na banki. Zdaniem Sądu taki sposób skonstruowania statutu nie wystarcza do przyjęcia, że Stowarzyszenie „P.” stało się uprawnione do wytaczania powództwa rzecz konsumentów. Związek między postanowieniami statutu organizacji i przedmiotem postępowania cywilnego, w którym ma ono wziąć udział (art. 61 par. 1 lub 2 k.p.c.), musi być bowiem ścisły, a we wskazanych postępowaniach mogą brać udział tylko takie organizacje pozarządowe, których statuty wprost obejmują działalność polegającą na wytaczaniu powództw na rzecz osób fizycznych lub przystępowaniu do udziału w sprawie po stronie takich osób.
W konkluzji Sąd Apelacyjny stwierdził, że wprawdzie par. 7 statutu Stowarzyszenia przewiduje, jako jeden z celów organizacji, pomoc konsumentom, jednak wśród form tej pomocy, wymienionych w par. 8 statutu, brak wyraźnego wskazania na udział w postępowaniach cywilnych.
Od postanowienia Sądu drugiej instancji powód wniósł skargę kasacyjną.
Sprawdź PROCEDURY:
- Przystąpienie organizacji pozarządowej do postępowania po stronie osoby fizycznej >
- Przystąpienie organizacji pozarządowej do postępowania po stronie pracownika >
- Wytoczenie powództwa przez organizację pozarządową na rzecz osoby fizycznej >
Zdolność sądowa przysługuje
W uzasadnieniu postanowienia Sąd Najwyższy uznał, że powodowi, wbrew odmiennemu stanowisku sądów, przysługiwała zdolność sądowa, wobec czego niezasadne było odrzucenie pozwu wniesionego przez stowarzyszenie.
Pod pojęciem „organizacja pozarządowa" można bowiem rozumieć jedynie osoby prawne, zasadniczo fundacje i stowarzyszenia, albo jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 33(1) par. 1 k.c. Organizacje te natomiast zawsze posiadają zdolność sądową na podstawie art. 64 par. 1 lub par. 11 k.p.c.
Następnie wyjaśniono, że od zdolności sądowej należy odróżnić legitymację procesową do wytoczenia powództwa na rzecz osoby trzeciej. Legitymacja taka przysługuje organizacjom pozarządowym, w sprawach enumerowanych w art. 61 par. 1 pkt 1-5 k.p.c., w zakresie zadań statutowych danej organizacji. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że statut organizacji, aby umożliwiał udział w postępowaniach sądowych, nie musi zawierać postanowienia wyraźnie, dosłownie odnoszącego się do udziału w postępowaniach sądowych.
Zawarty w art. 61 par. 1 k.p.c. zwrot „w zakresie swoich zadań statutowych" dotyczy przedmiotu sprawy i oznacza, że przedmiot ten musi mieć związek ze statutowymi zadaniami danej organizacji. Statut nie musi natomiast przewidywać konkretnych form działania, w tym możliwości działania w postępowaniach sądowych. Innymi słowy statut musi określać dane zadanie, jednak nie musi precyzować sposobu, w jaki będzie ono realizowane.
Sygnatura akt II CSKP 662/22, postanowienie SN z 26 maja 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
