Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej rozstrzygnął kwestię podziału majątku wspólnego małżonków po rozwodzie Agnieszki P. i Dariusza P. Rozliczył nakłady z majątków osobistych poczynionych m. in na budowę domu.
Kredyt z rodzicami
Sąd ustalił, że strony nabyły dom, a zabezpieczeniem wierzytelności kredytu była hipoteka ustanowiona na nieruchomości. Z tym, że kredyt zaciągnęli także rodzice uczestnika. Było zatem czterech kredytobiorców. Uczestnikowi przyznano nieruchomość, bo też tylko on spłacał kredyt. Mąż żądał rozliczenia spłat kredytu po ustaniu wspólności majątkowej. Oczekiwał też, że wartość nieruchomości zostanie rozliczona.
W postanowieniu z 20 czerwca 2018 żądanie ustalenia nierównych udziałów sąd rejonowy oddalił. Zadysponował nieruchomościami zgodnie z ich wolą. Orzekł też o spłatach i dopłatach oraz nakładach.
Odniósł się do uchwały SN, zgodnie z którą, jeśli dług został zaciągnięty przez jednego z małżonków czy przez dwoje został zarzuty na majątek wspólny w okresie między podziałem majątku a ustaniem wspólności, przestaje być długiem, przekształca się w roszczenie o zwrot nakładów.
Sąd Okręgowy we Wrocławiu zapytał SN o podejście do określenia wartości i rozliczenia nieruchomości obciążonej hipoteką na podstawie kredytu zaciągniętego przez obojga małżonków.
Czytaj w LEX: Prawo właściwe dla podziału majątku wspólnego małżonków mających różne obywatelstwa >
Wartość majątku bez obciążenia hipotecznego
Sąd okręgowy stwierdził, że w zakresie sposobu ustalenia wartości obciążonej hipotecznie nieruchomości podlegającej podziałowi Sąd Najwyższy wypowiedział się wielokrotnie, m.in. w postanowieniu z dnia 26 stycznia 2017 r., I CSK 54/16 oraz w uchwałach z dnia 28 marca 2019 r., III CZP 21/18 (OSNC 2019, nr 9, poz. 88).
Przesądził, że w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków, obejmującego nieruchomość obciążoną hipoteką zabezpieczającą udzielony małżonkom kredyt bankowy, sąd – przydzielając tę nieruchomość na własność jednego z małżonków – ustala jej wartość, jeżeli nie przemawiają przeciwko temu ważne względy, z pominięciem wartości obciążenia hipotecznego.
Czytaj w LEX: Zasady odpowiedzialności małżonków za długi >
Sąd drugiej instancji dostrzegł jednak, że rozstrzygane dotychczas przez Sąd Najwyższy zagadnienia dotyczyły stanów faktycznych, w których małżonkowie byli wyłącznymi kredytobiorcami kredytu hipotecznego, zatem rozstrzygnięcie przedstawionego zagadnienia prawnego będzie miało istotny wpływ na orzekane o roszczeniach regresowych byłych małżonków i dodatkowych kredytobiorców, będących wyłącznie dłużnikami osobistymi banku i niemających jakichkolwiek uprawnień do nieruchomości.
Zobacz procedurę w LEX: Postępowanie w sprawie z wniosku o podział majątku wspólnego >
Bank rozliczy dłużników
Sąd Najwyższy na rozprawie 13 marca br. odmówił podjęcia uchwały, gdyż sąd pytający nie przedstawił realnych wątpliwości i propozycji rozwiązań.
Jak powiedziała sędzia Marta Romańska, część zagadnienia nie dotyczy podziału majątku, lecz spłaty kredytu. Pewne okoliczności sprawy Sąd Okręgowy nie wyjaśnił. Część zagadnień nie dotyczy w ogóle podziału majątku, ale tego, co ma się wydarzyć w przyszłym postępowaniu - gdy rozliczane będą strony umowy kredytowej ze spłat kredytu.
Czytaj w LEX: Skutki majątkowe separacji i rozwodu >
Bank będzie szukał zaspokojenia kredytu u wszystkich tych, którzy są jego dłużnikami - a więc zwróci się do męża, żony i rodziców. Uzgodnili oni wcześniej cel kredytu i spłaty. Rozliczenie między tymi osobami musi nastąpić według reguł ustalonych w art. 376 kc z uwzględnieniem charakteru łączącej ich umowy. Spłacający może poszukiwać zwrotu świadczenia u współdłużników.
Sygnatura akt III CZP 64/19, postanowienie z 13 marca 2020 r.
