Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami trafił do Sejmu w czerwcu – wnieśli go posłowie PiS i Kukiz ‘15. Wprowadzi przepisy, które ułatwią życie osobom, które pasjonują się poszukiwaniem przedmiotów – zabytków, militariów. Choć budzi wiele kontrowersji, Sejm uchwalił ustawę 13 lipca 2023 r.
Czytaj też: Ochrona nieruchomości zabytkowych >>
Archeologowie przeciwko zmianom
W internecie udostępniono petycję o niewprowadzanie tych zmian. Autorzy podkreślają, że nowela wprowadzi preferencyjne zasady, różniące się od przepisów dotyczących osób, które odkryły zabytek przypadkowo bądź w trakcie robót ziemnych lub budowlanych (które muszą zatrzymać się po każdym odkryciu), nie wspominając o naukowcach, wciąż zobowiązanych do pisemnego przedstawienia swoich planów do analizy służbom konserwatorskim.
Czytaj też: Przejęcie zabytku ruchomego w prawie polskim >>
- Projekt zrównuje poszukiwanie drobnych elementów metalowych w lasach i polach z poszukiwaniem depozytów i ukrytych skarbów wewnątrz budynków, krypt i innych obiektów historycznych, które też będą wymagały jedynie zgłoszenia, bez możliwości ustalenia przez wojewódzkiego konserwatora zabytków reguł działania - wskazują autorzy petycji. - Element systemu pozwoleń, który przysparzał poszukiwaczom najwięcej problemów, czyli pisemną zgodę właściciela terenu na poszukiwania, zamieniono na oświadczenie, że taką zgodę uzyskano, bez konieczności wskazania, że w ogóle nawiązano kontakt z właścicielem - podkreślają.
Wskazują, że przepisy w żaden sposób nie chronią historycznych pól bitew, ani też nowo odkrytych stanowisk archeologicznych, które do momentu zakończenia czasochłonnej procedury wpisu do ewidencji zabytków mogą być eksplorowane przez poszukiwacza, który je odkrył, jedynie po miesięcznym okresie karencji.
Nagroda bez weryfikacji
- Przewiduje się zmianę systemu nagród za odkrycia zabytków archeologicznych, które dotychczas, ze względu na obawę przed „komercyjnym” rozkopywaniem stanowisk archeologicznych, przysługiwały jedynie przypadkowym znalazcom po weryfikacji okoliczności odkrycia. Po zmianie przepisów nagrody pieniężne będą przysługiwały poszukiwaczom skarbów za każdy zabytek o szczególnej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej. Jest to zapis, który expresis verbis organizuje wyścig po lepsze, ładniejsze, „większe”, „fajniejsze” zdobycze, w środowisku już obecnie zbudowanym wokół etosu „łowcy”, gdzie o statusie w grupie decyduje liczba i jakość pozyskanych trofeów. Jest to ustawowe uzawodowienie poszukiwań skarbów bez konieczności zakładania działalności gospodarczej, a liczba osób traktujących poszukiwania wyłącznie zarobkowo może szybko przewyższyć liczbę hobbystów motywowanych pasją historyczną - czytamy w petycji. Autorzy argumentują też, że zmiany oznaczają koszty dla budżetu państwa - sięgną 250 mln zł.
Czytaj też: Prawne formy działania wojewódzkiego konserwatora zabytków w sferze wywłaszczenia zabytków >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.