Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów poinformował właśnie o wydaniu decyzji tymczasowej z rygorem natychmiastowej wykonalności w toku postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów przez Obligacje Społeczne P.S.A. (nr RŁO-1/2022).
Czytaj: UOKiK: Pożyczka dla firmy to nie obligacje społeczne>>
Oferta niebezpieczna dla konsumentów
Zastrzeżenia Prezesa UOKiK wzbudziła praktyka przedsiębiorcy polegająca na posługiwaniu się takimi pojęciami jak „obligacje”, „obligacje społeczne”, „seria”, „emisja”, „emitent”, na potrzeby prezentowania oferty, w ramach której konsumenci mieli udzielać spółce pożyczek w wysokości od 10 lub 100 tys. zł, oprocentowanych – w zależności m.in. od długości trwania umowy – od 6 do 12 procent.
W ocenie organu takie działanie może wprowadzać konsumentów w błąd co do rodzaju i cech oferowanego produktu, podobnie jak pomijanie informacji o ryzyku związanym z dokonywanymi inwestycjami – przeglądając prezentowane w ten sposób informacje konsumenci mogą nabierać wadliwego wrażenia, że mają do czynienia nie z umową pożyczki, lecz zakupem papierów wartościowych.
Czytaj też: Misselling a przepisy polskiego prawa >
Ostrzeżenie konsumenckie i precedensowa decyzja tymczasowa
W takim stanie rzecz Prezes UOKiK uznał za konieczne podjęcie działań prewencyjnych, zmierzających do ochrony interesów konsumentów potencjalnie narażonych na bezprawne działania przedsiębiorcy. I tak 28 stycznia 2022 r. wydane zostało ostrzeżenie konsumenckie, przestrzegające przed ryzykiem poniesienia znacznych strat lub niekorzystnych skutków finansowych przez szerokie grono konsumentów.
Dalszym krokiem stało się natomiast wydanie precedensowej w zakresie spraw konsumenckich decyzji tymczasowej. Jak czytamy w jej uzasadnieniu, zdaniem organu w omawianej sprawie istniały ku temu wyraźne podstawy – zostało bowiem uprawdopodobnione, że przedsiębiorca dopuszcza się zarzucanych mu praktyk, a ich dalsze stosowanie może spowodować poważne i trudne do usunięcia zagrożenia dla zbiorowych interesów konsumentów (art. 101a u.o.k.k.).
Czytaj też: Kontrola koncentracji jako forma ochrony uczciwej konkurencji w sektorze bankowym >
Jak podkreśla Prezesa UOKiK, bazując na informacjach przekazywanych przez spółkę nawet ostrożny konsument może podjąć decyzję o zaangażowaniu środków finansowych w oferowane przez przedsiębiorcę przedsięwzięcie, co z kolei może prowadzić do utraty zainwestowanego kapitału. Z tego względu, w celu eliminacji takiego ryzyka, przedsiębiorca został zobowiązany do zaniechania usunięcia ze strony internetowej i Facebooku fragmentów opisu oferowanych produktów finansowych odwołujących się do ww. pojęć do czasu wydania decyzji kończącej postępowanie lub do dnia 19 czerwca 2022 r. Spółka może zatem dalej prowadzić działalność w kwestionowanym zakresie, jednak musi odpowiednio dostosować informacje przekazywane konsumentom.
Przedsiębiorcy przysługuje prawo złożenia odwołania do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (art. 81 u.o.k.k.), niemniej skorzystanie z tego uprawnienia nie wstrzymuje wykonania decyzji.
Czytaj też: Model sądowej kontroli decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów >
Nowe kompetencje Prezesa UOKiK na horyzoncie
Choć art. 101a u.o.k.k. przyznający Prezesowi UOKiK kompetencję do zobowiązania przedsiębiorcy do czasowego zaniechania określonych działań został wprowadzony do ustawy już w 2015 r., do tej pory nie był stosowany w praktyce. Pierwsze lody zostały już jednak przełamane, należy się zatem spodziewać, że w najbliższym czasie pojawią się kolejne tego typu rozstrzygnięcia.
Pierwsza decyzja tymczasowa w sprawie konsumenckiej stanowi przy tym zaledwie przedsmak nowoprojektowanych regulacji, tj. nowelizacji ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów wdrażającej rozporządzenie 2017/2394 Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 grudnia 2017 r. w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów i uchylającego rozporządzenie nr 2006/2004/WE.
- Utworzenie wspólnego stanowiska rzecznika konsumentów - WZÓR >
- Porozumienie o utworzeniu wspólnego stanowiska rzecznika konsumentów - WZÓR >
Na podstawie tej regulacji Prezes UOKiK ma uzyskać nowe uprawnienia w zakresie zwalczania naruszeń interesów konsumentów w przestrzeni cyfrowej. Chodzi przede wszystkim o kompetencje do zamieszczania ostrzeżeń dla konsumentów wchodzących na interfejs internetowy, jak również usuwania treści, ograniczenia dostępu lub wyłączania interfejsu internetowego (np. strony internetowej lub aplikacji). Co istotne, podejmowanie działań w tym zakresie będzie możliwe nie tylko w decyzji kończącej postępowanie, lecz również w decyzji tymczasowej, a nawet jeszcze przed formalnym wszczęciem postępowania na podstawie tzw. wezwania miękkiego.
Na podstawie prawomocnych lub opatrzonych rygorem natychmiastowej wykonalności decyzji Prezes UOKiK będzie mógł natomiast sięgnąć po najsurowszą w tym kontekście sankcję – usunięcie całej domeny internetowej oraz wpisanie jej do tzw. rejestru domen usuniętych.
Autorka: Weronika Herbet-Homenda, prawnik w BWHS Wojciechowski Springer i Wspólnicy
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.