Konsument zawarł z przedsiębiorcą umowę o świadczenie usług dotyczącą renowacji instalacji elektrycznej w jego domu. Przedsiębiorca nie poinformował go jednak o prawie do odstąpienia od umowy, co do zasady przez 14 dni, przysługującym konsumentowi ze względu na to, że umowa została zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa.
Konsument odmówił zapłaty, bo nie był poinformowany
Po wykonaniu umowy przedsiębiorca wystawił na rzecz konsumenta fakturę za przeprowadzone prace. Konsument jej nie uregulował i odstąpił od umowy. Stwierdził, że ze względu na uchybienie przez przedsiębiorcę jego obowiązkowi poinformowania konsumenta o przysługującym mu prawie do odstąpienia od umowy oraz na fakt, że prace zostały wykonane przed końcem okresu na odstąpienie (który w razie takiego uchybienia ulega przedłużeniu o rok), przedsiębiorcy nie przysługiwało już prawo do żądania jakiejkolwiek zapłaty za wykonane usługi.
Czytaj w LEX: Odstąpienie od umowy a dochodzenie kar umownych >>
Niemiecki sąd, przed który zostało wytoczone powództwo dotyczące tej wierzytelności, jest zdania, że na mocy niemieckich przepisów przyjętych w celu transpozycji dyrektywy o prawach konsumentów konsument nie jest zobowiązany do jakiejkolwiek zapłaty za usługę wykonaną przed upływem okresu na odstąpienie od umowy, jeżeli zainteresowany przedsiębiorca nie poinformował go o przysługującym mu prawie do odstąpienia od umowy.
Czytaj w LEX: Odstąpienie od umowy przed jej wykonaniem a opodatkowanie zaliczek >>
Czytaj także: Od 1 stycznia nowe zasady zakupów podczas pokazu i online>>
Sąd zastanawiał się jednak, czy owa dyrektywa wyłącza wszelkie prawo tego przedsiębiorcy do „rekompensaty”, również w sytuacji, gdy konsument skorzystał z prawa do odstąpienia dopiero po wykonaniu umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Taka sytuacja pozwoliłaby bowiem konsumentowi uzyskać przysporzenie majątkowe z naruszeniem ogólnej zasady prawa Unii zasady zakazującej bezpodstawnego wzbogacenia. Sąd zwrócił się zatem do Trybunału z wnioskiem o dokonanie wykładni wspomnianej dyrektywy.
Czytaj w LEX: Rozliczenia między stronami po odstąpieniu przez konsumenta od umowy w terminie do namysłu na tle dyrektywy 2011/83/UE >>
Nie było informacji o prawie do odstąpienia od umowy
W ogłoszonym 17 maja br. wyroku Trybunał odpowiedział, że konsument jest całkowicie zwolniony z obowiązku zapłaty za usługi wykonane na podstawie umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa w sytuacji, gdy zainteresowany przedsiębiorca nie przekazał mu informacji o prawie do odstąpienia od umowy, a konsument skorzystał z prawa do odstąpienia od umowy po tym, jak wspomniana umowa została
wykonana.
TSUE przypomniał, że prawo do odstąpienia od umowy ma na celu ochronę konsumenta w szczególnej sytuacji zawierania umowy poza lokalem przedsiębiorstwa. W takiej sytuacji konsument może bowiem w większym stopniu być narażony na potencjalną presję psychologiczną lub na element zaskoczenia. Co za tym idzie udzielenie przed zawarciem umowy informacji o tym prawie do odstąpienia ma dla takiego konsumenta zasadnicze znaczenie i pozwala mu na podjęcie świadomej decyzji co do tego, czy związać się umową.
W odniesieniu do przysporzenia majątkowego osiągniętego w ten sposób przez konsumenta i zakazu bezpodstawnego wzbogacenia, Trybunał przypomniał, że celem dyrektywy jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów. Tymczasem cel ten nie zostałby osiągnięty, gdyby dopuścić, by konsument, w wyniku odstąpienia od umowy o świadczenie usług zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa, musiał ponieść koszty, które nie są wyraźnie przewidziane w samej dyrektywie.
Wyrok Trybunału w sprawie C-97/22
